1 grudnia 1921 r. urodził się „Cichociemny” Stanisław Sołtys – Dowódca rozwadowskiego Kedywu

Stanisław Sołtys ps. „Sowa”, „Wójt”

ur. 1 grudnia 1921 r. – zm. 8 czerwca 1943 r.

Urodził się w Warszawie 1 grudnia 1921 roku. Syn Jadwigi i Miłosza, legionisty i późniejszego żołnierza wywiadu AK. Pochodził z rodziny o tradycjach nauczycielskich. W czasie nauki w gimnazjum działał jako instruktor harcerski, krzewiąc polskie tradycje patriotyczne wśród rówieśników. We wrześniu 1939 roku nie został zmobilizowany, jednak ochotniczo przyłączył się 19 września do rozbitej już wtedy Armii „Prusy”, z którą następnego dnia przekroczył granicę polsko-rumuńską. Na początku listopada dotarł do Francji, gdzie został skierowany do Szkoły Podchorążych Piechoty w Guer, którą ukończył z bardzo dobrym wynikiem w kwietniu 1940 roku. W czerwcu 1940 roku po upadku Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do 1 Brygady Strzelców, tam odbył kurs zastępców dowódców plutonów i zgłosił się do służby w kraju. Po konspiracyjnym przeszkoleniu dywersyjnym 2413 kandydatów, został wyselekcjonowany do elitarnej grupy 316 „Cichociemnych” spadochroniarzy Armii Krajowej i został zaprzysiężony 24 sierpnia 1942 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodzana na rotę Armii Krajowej.

Zrzut do Polski i działalność konspiracyjna

Zrzutu z Anglii na teren okupowanej Polski dokonano w nocy z 26 na 27 stycznia 1943 roku w ramach operacji „Gauge” – dowodzonej przez por. naw. Radomira Walczaka. Ekipa spadochroniarzy, w której się znajdował, została zrzucona na placówkę odbiorczą „Żubr” – 14 km na północ od Kielc. Po aklimatyzacji w Warszawie dostał przydział do rozwadowskiego Kedywu AK obwodu „Niwa” (Nisko-Stalowa Wola), gdzie pełnił funkcję oficera dywersji od listopada 1943 roku do marca 1944 roku. Zwolniony z dowództwa rozwadowskiego Kedywu został przeniesiony do mieleckiego Kedywu AK Obwodu „Mleko”. Jego zadania koncentrowały się wokół odbioru alianckich zrzutów sprzętu i broni przeznaczonych dla Armii Krajowej. Odpowiadał również za nadzorowanie produkcji broni w tajnej wytwórni zlokalizowanej w podmieleckich Wadowicach.

Aresztowanie

Działalność dywersyjną Stanisława Sołtysa przerwało aresztowanie, do którego doszło  20 maja 1944 r. w dworze Przybysz w Jamach koło Mielca podczas potyczki z Gestapo. Został przewieziony do więzienia na rzeszowskim zamku gdzie był wielokrotnie przesłuchiwany i brutalnie torturowany. Wybito mu wszystkie zęby, połamano palce, wyrywano paznokcie, ale mimo to nie wydał nikogo.

8 czerwca 1944 roku został zastrzelony przez Niemców w swojej celi. W chwili śmierci miał zaledwie 23 lata.

Po wojnie w 1948 roku jego szczątki przeniesiono i złożono w kwaterze wojskowej na Cmentarzu Katedralnym w Sandomierzu. Na jego grobie znajduje się również pamiątkowa tabliczka wspominająca ojca Miłosza Sołtysa żołnierza AK, który zginął w obozie koncentracyjnym Buchenwald w 1945 r.

Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari nr 13403, Krzyżem Armii Krajowej oraz Medalem Wojska Polskiego. W Stalowej Woli na osiedlu Zasanie, jedna z ulic została nazwana ulicą Stanisława Sołtysa ku czci jego pamięci.

Cześć i Chwała Bohaterom!

---

22 grudnia 2015 r. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej ustanowił rok 2016 Rokiem „Cichociemnych”.

---

---

MW

oprac. na podst: „Brunatne Lata” Dionizy Garbacz, „Cichociemni” Jedrzej Tucholski”, malopolskawiiwojnie.pl, wikipedia.org