Dzi艣 94. urodziny Franciszka Wojty艂o ps. „Kruk” – 偶o艂nierza AK Ulan贸w

(fot. Fundacja KEDYW)

Dzi艣 swoje 94 urodziny obchodzi Franciszek Wojty艂o ps. „Kruk” – 偶o艂nierz ulanowskiej plac贸wki AK i wieloletni mieszkaniec Stalowej Woli. 5 kwietnia br. Pan Franciszek 艣wi臋towa艂 75. rocznic臋 zaprzysi臋偶enia do Armii Krajowej, tego dnia Prezydent Miasta Stalowej Woli Lucjusz Nadbere偶ny wraz z Przewodnicz膮cym Rady Miejskiej Stanis艂awem Sobierajem uhonorowali Pana Franciszka specjalnym odznaczeniem w podzi臋kowaniu za jego s艂u偶b臋 dla Ojczyzny. W ten dzie艅 z艂o偶yli r贸wnie偶 偶yczenia Panu Franciszkowi Zbigniew Markut prezes 艢wiatowego Zwi膮zku 呕o艂nierzy Armii Krajowej Ko艂o Obwodu Nisko – Stalowa Wola oraz Marek Wr贸blewski prezes Fundacji KEDYW.

Franciszek Wojty艂o ps. 鈥濳ruk鈥 urodzi艂 si臋 w Ulanowie 1 czerwca 1923 roku. W 艣wi臋ta Wielkanocne 5 kwietnia 1942 roku zosta艂 zaprzysi臋偶ony do plac贸wki Armii Krajowej w Ulanowie, ma艂ym miasteczku oddalonym oko艂o 20 km na po艂udniowy-wsch贸d od Stalowej Woli. Ulanowska plac贸wka AK w czasie okupacji by艂a podobwodem i nale偶a艂a do Obwodu 鈥濶iwa鈥 (Nisko 鈥 Stalowa Wola). Dzie艅 zaprzysi臋偶enia Pan Franciszek opisa艂 w swoich wspomnieniach pt. 鈥炩滿oja przynale偶no艣膰 do Armii Krajowej鈥 w nast臋puj膮cy spos贸b:

漏Fundacja KEDYW

Franciszek Wojty艂o ps. 鈥濳ruk鈥
(fot. S. Puchalski)

鈥濿 艣wi臋ta Wielkanocne 5.04.1942 roku, w domu Kumik贸w, ja oraz Tadeusz Kumik i W艂odzimierz Jaroszy艅ski zostali艣my zaprzysi臋偶eni przez por. Bogus艂awa M臋ci艅skiego ps. 鈥濿艂adka鈥 do ZWZ-AK. Przysi臋ga odby艂a si臋 w domu kolegi Tadeusza Kumika. Przysi臋g臋 i nastr贸j, jaki panowa艂 pami臋tam do dzi艣. Na stole sta艂a pasyjka, por. 鈥濿艂adka鈥 wzi膮艂 krzy偶 do r臋ki, a my stoj膮c podnie艣li艣my dwa palce w g贸r臋 i powtarzali艣my za nim s艂owa przysi臋gi. Po przysi臋dze da艂 nam krzy偶 do uca艂owania i z ka偶dym z nas si臋 uca艂owa艂鈥.聽Po dokonaniu przysi臋gi, ka偶dy z nas obra艂 sobie pseudonim, ja przyj膮艂em 鈥濳ruk鈥. Odt膮d ju偶 oficjalnie by艂em 偶o艂nierzem AK, plac贸wki Ulan贸w, kt贸rej dow贸dc膮 by艂 Kazimierz Blajer鈥︹
– Franciszek Wojty艂o ps. „Kruk”


Akcje z Armi膮 Krajow膮

Jako 偶o艂nierz AK Franciszek Wojty艂o uczestniczy艂 w licznych akcjach i dzia艂aniach AK. Pan Franciszek bra艂 udzia艂 w nieudanej akcji o kryptonimie 鈥31鈥, kt贸ra mia艂a na celu uwolnienie uwi臋zionego w stalowowolskim Gestapo Komendanta Obwodu 鈥濶iwa鈥 Kazimierza Pilata ps. 鈥瀂aremba鈥. Pan Franciszek uczestniczy艂 r贸wnie偶 w akcji schwytania i przetransportowania do zasa艅skiego oddzia艂u partyzanckiego 鈥濷jca Jana鈥 Franciszka Przysi臋偶niaka, gro藕nego niemieckiego policjanta Nowaka 鈥 volksdeutcha kt贸ry znany by艂 ze zn臋cania si臋 nad polsk膮 i 偶ydowsk膮 ludno艣ci膮 Stalowej Woli. W ulanowskiej AK walczy艂 do jej rozwi膮zania.


Akcja 鈥31鈥 鈥 pr贸ba odbicia Komendanta Kazimierza Pilata pd. 鈥瀂aremba鈥 tutaj鈥


Nowa sowiecka okupacja i prze艣ladowanie

W 1946 roku o偶eni艂 si臋 i wkr贸tce urodzi艂a si臋 jego pierwsza c贸rka. Po zaj臋ciu przez Sowiet贸w teren贸w Podkarpacia, zosta艂 aresztowany i wcielony do Ludowego Wojska Polskiego (LWP) gdzie przez 18 miesi臋cy walczy艂 z ukrai艅skimi oddzia艂ami UPA. Do Ulanowa powr贸ci艂 w 1947 roku gdzie by艂 prze艣ladowany przez Urz膮d Bezpiecze艅stwa (UB) za przynale偶no艣膰 do AK, z tego powodu kilkakrotnie z 偶on膮 i ma艂膮 c贸reczk膮 zmieniali miejsce zamieszkania.

Spok贸j w Stalowej Woli

W 1949 roku przeprowadzili si臋 do Stalowej Woli, tutaj jak wspomina Pan Franciszek, sko艅czy艂a si臋 jego 鈥瀏ehenna鈥. W Stalowej Woli koledzy z konspiracji za艂atwili mu prac臋, a prze艣ladowania komunist贸w usta艂y i 偶ycie powoli zacz臋艂o by膰 normalne. W Stalowej Woli urodzi艂y si臋 jeszcze dwie c贸rki i聽rodzina na dobre pozosta艂a ju偶 w Stalowej Woli gdzie mieszkaj膮 do dzi艣.

Franciszek Wojty艂o jest wieloletnim cz艂onkiem 艢wiatowego Zwi膮zku 呕o艂nierzy Armii Krajowej Ko艂o Obwodu Nisko – Stalowa Wola, w kt贸rym pe艂ni艂 funkcj臋 kronikarza przez 26 lat. Pan Franciszek przez prowadzenie kroniki 艢Z呕AK udokumentowa艂 i uwieczni艂 wiele wydarze艅 nie tylko z historii 艢Z呕AK ale i historycznych dzia艂a艅 AK na terenie Podkarpacia. Pan Franciszek jest tak偶e autorem w.w. wspomnie艅 pt. 鈥濵oja przynale偶no艣膰 do Armii Krajowej鈥.

Od minionej zimy Pan Franciszek Wojty艂o ma k艂opoty ze zdrowiem i prosi wszystkich o modlitw臋. Obiecujemy pami臋ta膰 w modlitwie i 偶yczymy Panu Franciszkowi du偶o zdrowia!

MW