8 grudnia 1900 r. urodzi艂 si臋 dr Hieronim Kraso艅 – 偶o艂nierz i lekarz rozwadowskiej AK

漏 Fundacja KEDYW

dr Hieronim Kraso艅

ur. 8 grudnia 1900 r. – zm. 6 stycznia 1988 r.
偶o艂nierz, lekarz Armii Krajowej Rozwad贸w


Dr Hieronim Kraso艅 urodzi艂 si臋 8 Grudnia 1900 r. w Charzewicach, dzisiejszej dzielnicy Stalowej Woli. Szko艂臋 powszechn膮 uko艅czy艂 w Rozwadowie, a nast臋pnie gimnazjum w Nisku.聽Jako student I-go roku studi贸w lekarskich, w 1918 r. wst膮pi艂 w szeregi obro艅c贸w Lwowa. Podczas walk z Ukrai艅cami zosta艂 lekko rany. W szpitalu polowym spotka艂 znajom膮 ksi臋偶n膮 Karolin臋聽Lubomirsk膮, siostr臋 charzewickiego ordynata Jerzego Ignacego Lubomirskiego, kt贸ra zatrzyma艂a go do ko艅ca dzia艂a艅 wojennych w swoim maj膮tku w Bako艅czycach ko艂o Przemy艣la. Mimo, 偶e wszyscy studenci bior膮cy udzia艂 w tych walkach zostali skre艣leni z list student贸w, dzi臋ki pomocy ksi臋偶nej Lubomirskiej, Hieronimowi Krasoniowi uda艂o si臋 wr贸ci膰 na uczelni臋.

W 1927 r. uko艅czy艂 studia o specjalizacji chirurg i ginekolog – po艂o偶nik. W szpitalu im. 艣w. 艁azarza w Krakowie otrzyma艂 asystentur臋 i tam pracowa艂 r贸wnie偶 nad prac膮 naukow膮 do 1931 r. Po powrocie do Rozwadowa, w 1932 r. podj膮艂 prac臋 w Ambulatorium Kolejowym w Rozwadowie, kt贸rego by艂 r贸wnie偶 za艂o偶ycielem i kierownikiem. W tamtym czasie w Abulatorium pracowa艂 jako jedyny lekarz kolejowy.

Wybuch wojny

漏 Fundacja KEDYW

Okupacyjna recepta dr Hieronima Krasonia odnaleziona w rozwadowskim Kedywie w 2015 r. (fot.聽Fundacja KEDYW)

W 1939 r. wst膮pi艂 w szeregi Wojska Polskiego II RP jako lekarz. Po napa艣ci przez Niemc贸w na Polsk臋 wyruszy艂 na koniu na swoje zgrupowanie do Sandomierza. Po kapitulacji jego oddzia艂u wr贸ci艂 pieszo z Lublina do Rozwadowa.

W czasie niemieckiej okupacji dzi臋ki temu, 偶e zna艂 dobrze j臋zyk niemiecki, nie zosta艂 wywieziony do obozu. Na rozkaz Niemc贸w pozosta艂 w pracy na stanowisku kierownika Ambulatorium Kolejowego gdzie dosta艂 obowi膮zek leczenia Niemc贸w i Polak贸w pracuj膮cych na rozwadowskiej kolei. W tym samym czasie podj膮艂 r贸wnie偶 prac臋 na 1/2 etatu w Szpitalu Miejskim w Stalowej Woli.

Praca konspiracyjna

W czasie okupacji dzia艂a艂 w rozwadowskiej聽Armii Krajowej. Jako 偶o艂nierz AK wsp贸艂dzia艂a艂 z dr Henrykiem Trojanowskim (lekarz stalowowolskiej AK) i dr Zygmuntem Dobrza艅skim (lekarzem oddz. part. „Ojca Jana”) pomagaj膮c 偶o艂nierzom AK, partyzantom oraz Polakom walcz膮cym z okupantem. Na r贸wno traktowa艂 偶o艂nierzy i partyzant贸w r贸偶nych ugrupowa艅, pomaga艂 wszystkim 偶o艂nierzom, partyzantom i potrzebuj膮cym pomocy.

Wpadka rozwadowskiego Kedywu

18 maja 1944 r. po walce stoczonej przez 偶o艂nierzy Kedywu z Gestapo na tzw. „G贸rce”, dr Kraso艅 zosta艂 wezwany przez Niemc贸w aby ratowa艂 ci臋偶ko rannego 偶o艂nierza Kedywu Stanis艂awa Szumielewicza ps. „Kryspin” w celu uzyskania zezna艅.聽Relacj臋 dra Krasonia z wydarze艅 tego dnia zapami臋ta艂a p. Irena Kraso艅-Grzybowska:

鈥濸od gro藕b膮 u偶ycia broni rozkazali mi ratowa膰 rannego, tak, aby m贸g艂 m贸wi膰. Tymczasem partyzant by艂 w stanie agonalnym. Ja tak偶e nale偶a艂em do AK, nie by艂em jednak w stanie uratowa膰 偶ycia Szumielewiczowi. By艂 艣miertelnie postrzelony w brzuch. Poda艂em siln膮 dawk臋 morfiny, tak膮, 偶e u艣mierzy艂a b贸l, a jednocze艣nie sprawi艂a, 偶e zraniony nie m贸g艂 zeznawa膰. Nie wiem, gdzie gestapowcy zawie藕li partyzanta. Pewnie go dobili, chc膮c wymusi膰 zeznania i gdzie艣 zakopali…鈥

 

漏Fundacja KEDYW

Tymczasowa tablica zamontowa przez Fundacj臋 KEDYW upami臋tniaj膮ca miejsce ratowania Stanis艂awa Szumielewicza przed rozwadowskim Dworcem PKP, naprzeciw „G贸rki” – siedziby Kedywu. (fot. Fundacja KEDYW)

Po wojnie

Tu偶 po wej艣ciu Sowiet贸w do Rozwadowa, we wrze艣niu 1944 r. by艂 czynnym organizatorem Prywatnego Gimnazjum Og贸lnokszta艂c膮cego w Rozwadowie.

W 1946 r. zosta艂 aresztowany przez Urz膮d Bezpiecze艅stwa (UB) za przynalezno艣膰 do AK i wkr贸tce znalaz艂 sie w poci膮gu do sowieckich 艁agr贸w. Dzieki szybkiej akcji stalowowolskich „偶o艂nierzy wykl臋tych” zosta艂 odbity wraz z innymi wi臋藕niami z wagonu na stacji towarowej. Akcj膮 dodowdzi艂 w贸wczas Kazimierz Mazurkiewicz, p贸藕niejszy kasjer biletowy PKP na stacji w Stalowej Woli oraz jego brat ks. Mazurkiewicz.

W 1960 r. dr Hieronim Kraso艅 zosta艂 wybrany dyrektorem Szpitala Kolejowego w Rozwadowie. W latach 70-tych przeszed艂 na emerytur臋. Zmar艂 6 Stycznia 1988 r. Spoczywa na Cmentarzu Parafialnym w Rozwadowie.

Gr贸b dr Hieronima Krasonia na Cmentarzu Parafialnym w Stalowej Woli - Rozwadowie.

Rodziny gr贸b Krasoni贸w na Cmentarzu Parafialnym w Stalowej Woli – Rozwadowie.

Cze艣膰 Jego Pami臋ci!

 

MW/Fundacja KEDYW

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Maria Rehorowska „Rozwad贸w nad Sanem i Charzewice w konspiracji antyniemieckiej i antysowieckiej”, Jerzy 艁y偶wa-艁y偶wa艅ski „Wierchami Karpat”.