Przyk艂adowe zdj臋cie niemieckiej egzekucji
29 stycznia 1944 r. Niemcy rozstrzelali 21 zak艂adnik贸w w odwecie za zastrzelenie dw贸ch policjant贸w przez ruch oporu w Pe艂kiniach ko艂o Jaros艂awia. W艣r贸d ofiar egzekucji by艂o siedmiu 偶o艂nierzy Korpusu Zachodniego Armii Krajowej ze Stalowej Woli. By艂a to trzecia i ostatnia grupa 偶o艂nierzy stalowowolskiego KZ-AK, kt贸r膮 rozstrzelali Niemcy na prze艂omie 43-44 r. Trzy egzekucje na 偶o艂nierzach KZ-AK zako艅czy艂y jego dzia艂alno艣膰 w Stalowej Woli.
W 1941 roku z inicjatywy Kazimierza Kazimierczaka oraz Alojzego Holeksy聽powsta艂 w Stalowej Woli konspiracyjny Korpusu Zachodni. Pocz膮tkowo wchodzi艂 w struktury Zwi膮zku Walki Zbrojnej (ZWZ), a po przemianowaniu ZWZ na Armi臋 Krajow膮 podlega艂 komendzie Obwodu Nisko – Stalowa Wola AK. Stalowowolski KZ zrzesza艂 oko艂o 30 wysiedlonych 偶o艂nierzy przyby艂ych do Stalowej Woli z Poznania, 艢l膮ska i Zag艂臋bia.
Wpadka i aresztowanie
7 grudnia 1943 r. oddzia艂 KZ wraz z 偶o艂nierzami Kedywu obwodu Nisko-Stalowa Wola AK wsp贸lnie wyruszyli za Stalow膮 Wol臋 w przyszowskie lasy, w celu odkopania zakopanej we wrze艣niu 1939 roku broni. Po udanej akcji wydobycia broni z terenu niemieckiego poligonu, 偶o艂nierze wyruszyli z powrotem do Stalowej Woli. Podczas powrotu zacz膮艂 pada膰 艣nieg, w chwili dotarcia do Stalowej Woli przesta艂 pada膰, ale niestety po nocnej akcji zosta艂y 艣lady. Nast臋pnego dnia z rana Niemcy zaciekawieni 艣ladami postanowili sprawdzi膰 dok膮d wiod膮. Po 艣ladach na 艣niegu trafili na trop, kt贸ry prowadzi艂聽do baraku na Ozecie (dzielnicy Stalowej Woli) gdzie mieszka艂 偶o艂nierz KZ Antoni Och臋dzan, tam te偶 pod barakiem ukryto zdobyt膮 bro艅. W domu Och臋dzana gestapo aresztowa艂o domownika oraz jego go艣cia – 偶o艂nierza KZ Franciszka Kat臋.
Po wpadce natychmiast zacz臋艂y si臋 aresztowania w Zak艂adach Po艂udniowych w Stalowej Woli, gdzie pracowali 偶o艂nierze KZ. W sumie Niemcy zdo艂ali aresztowa膰 oko艂o 40 os贸b, w艣r贸d aresztowanych znale藕li si臋 prawie wszyscy uczestnicy wyprawy z grupy KZ. Jeden z 偶o艂nierzy AK Henryk Liniewiecki ps. „Tom” podczas aresztowania w Zak艂adach Po艂udniowych zdecydowa艂 si臋 za偶y膰 cyjanek potasu gdy zorientowa艂 si臋, 偶e przysz艂o po niego Gestapo. Liniewiecki po spo偶yciu trucizny za chwil臋 zmar艂, Niemcy zakopali jego cia艂o na聽terenie Zak艂ad贸w pod wie偶膮 ci艣nie艅. Jedynie 偶o艂nierzom Kedywu uda艂o si臋 unikn膮膰 aresztowania.
Egzekucja聽trzeciej i ostatniej grupy
29 stycznia 1944 r. Niemcy wykonali trzeci膮 i ostatni膮 egzekucj臋 na cz艂onkach stalowowolskiego Korpusu Zachodniego w Pe艂kiniach, ma艂ej wsi oddalonej oko艂o 75 km. na po艂udnie od Stalowej Woli w okolicach Jaros艂awia, gdzie w czasie okupacji Niemcy prowadzili ob贸z pracy. W grupowej egzekucji zgin臋li nast臋puj膮cy cz艂onkowie Korpusu Zachodniego oraz inni polscy zak艂adnicy:
- Aleksander B臋dkowski聽ze Stalowej Woli, 偶o艂nierz KZ
- Henryk Skulski ze Stalowej Woli, 偶o艂nierz KZ
- Antoni Marcinkowski聽ze Stalowej Woli, 偶o艂nierz KZ
- Roman Polak聽ze Stalowej Woli, 偶o艂nierz KZ
- Rudolf Paterek z Charzewic, 偶o艂nierz KZ
- Adam Zar臋ba聽ze Stalowej Woli, 偶o艂nierz KZ
- Zenon 艁abu艣聽ze Stalowej Woli, 偶o艂nierz KZ
- Zbigniew K艂os z Jaros艂awia
- Tadeusz G艂owa z Jaros艂awia
- Franciszek G艂owa z Jaros艂awia
- Stanis艂aw Rudny z Jaros艂awia
- J贸zef Dybka z Niska
- Aleksander Misztal z Bach贸r
- Marian Grzenda z Jaros艂awia
- Piotr Ma艂ek z Jaros艂awia
- Miko艂aj Kud艂a z Pe艂kini
- Mieczys艂aw Bojarski z Pe艂kini
- Micha艂 Bojarski z Pe艂kini
- Antoni Skotnicki z Pe艂kini
- Wojciech Skotnicki z Pe艂kini
- Stanis艂aw Rzucid艂o z Obojnej
Trzecia i ostatnia egzekucja w Pe艂kiniach by艂a najliczniejsza, bo opr贸cz siedmiu 偶o艂nierzy stalowowolskiego KZ-AK, Niemcy rozstrzelali dodatkowych 14 zak艂adnik贸w z pobliskich miejscowo艣ci oraz mieszka艅c贸w Pe艂kin. Egzekucja, w kt贸rej znalaz艂a si臋 trzecia grupa cz艂onk贸w stalowowolskiego KZ by艂a odwetem Niemc贸w za zastrzelenie w Pe艂kiniach urz臋dnika niemieckiej policji Lachmanna i policjanta granatowego Leciejewskiego przez ruch oporu. Grupa zak艂adnik贸w z KZ-AK by艂a ostatni膮 spo艣r贸d aresztowanych w Stalowej Woli w grudniu 1943 r. Po tej egzekucji Korpus Zachodni w Stalowej Woli przesta艂 istnie膰.

Niemiecki afisz 艣mierci og艂aszaj膮cy wykonanie wyroku w Pe艂kiniach.

Miejsce egzekucji z 29 stycznia 1944 r. w Pe艂kiniach ko艂o Jaros艂awia (fot. e-przewodnik.pl)
Poprzednie egzekucje聽KZ
Zaledwie kilka dni po aresztowaniach w Zak艂adach Po艂udniowych mia艂o odby膰 si臋 po艣wi臋cenie pierwszego stalowowolskiego ko艣cio艂a, kt贸rego niemiecki okupant zezwoli艂 przenie艣膰 z pobliskiego poligonu do Stalowej Woli. Niemcy nie zamierzali nie skorzysta膰 ze swojej niemieckiej 偶yczliwo艣ci tego szczeg贸lnego dla polskiej ludno艣ci dnia. Do Stalowej Woli przyjechali niemieccy dygnitarze oraz ekipa filmowa, kt贸ra filmowa艂a przebieg zdarze艅. Gdy ju偶 zaczyna艂y si臋 uroczysto艣ci po艣wi臋cenia ko艣cio艂a 艣w. Floriana, niemieckie wojsko zablokowa艂o dojazd do Stalowej Woli, pod znajduj膮c膮 si臋 w pobli偶u ko艣cio艂a siedzib臋 Gestapo podstawili ci臋偶ar贸wk臋 i po chwili zacz臋li 艂adowa膰 na ni膮 wi臋zionych tam 偶o艂nierzy KZ-AK. Po za艂adowaniu zak艂adnik贸w Niemcy przewie藕li ich do lasku pod poblisk膮 Elektrowni臋. Gdy w ko艣ciele trwa艂a uroczysta Msza 艢wi臋ta i po艣wi臋cenie ko艣cio艂a, Niemcy rozstrzelali wszystkich z dziesi臋ciu polskich patriot贸w nad przygotowanym do艂em.
Okiem 艣wiadka
Jak wspomina艂 lekarz rozwadowskiej AK dr Eugeniusz 艁azowski, Niemcy nie bez powodu wybrali dzie艅 po艣wi臋cenia ko艣cio艂a na egzekucj臋 偶o艂nierzy KZ. Egzekucja by艂a celowym aktem propagandy i terroru, kt贸ra mia艂a zastraszy膰 wszystkich Polak贸w, kt贸rzy by si臋 chcieli sprzeciwi膰 czy te偶 dzia艂a膰 przeciwko porz膮dkowi budowania pot臋gi niemieckiej III Rzeszy.

Po艣wi臋cenie ko艣cio艂a 艢w. Floriana w Stalowej Woli 12 grudnia 1943 r. (fot. Dionizy Garbacz)
Tak 12 grudnia 1943 r. wspomina艂 艣wiadek wydarze艅 dr Eugeniusz 艁azowski ps. „Leszcz” z rozwadowskiej AK:
W 1941 roku Niemcy zacz臋li wysiedla膰 wsie na po艂udnie od Stalowej Woli na poligon, czy te偶 lotnisko. Na tym terenie, we wsi Stany, by艂 stary ko艣ci贸艂. W艣r贸d Polak贸w powsta艂 projekt, aby ten ko艣ci贸艂 przenie艣膰 do Stalowej Woli. O dziwo, Niemiec (Kurt) Scholze, 贸wczesny dyrektor zak艂ad贸w, zgodzi艂 si臋 na to. Na pewno nie z sympatii do Polak贸w, lecz jego religijne antidotum na komunizm, kt贸rego si臋 obawia艂. Ochotnicz膮 prac臋 i fundusze na to przedsi臋wzi臋cie ofiarowa艂o polskie spo艂ecze艅stwo Stalowej Woli. Scholze przydzieli艂 ci臋偶ar贸wki zak艂ad贸w na transport cz臋艣ci rozebranego ko艣cio艂a.
Ze wzruszeniem Polacy czekali na otwarcie i po艣wi臋cenie ko艣cio艂a w dniu 12 grudnia 1943 roku. Niemcy nie omieszkali tej uroczysto艣ci wykorzysta膰 dla swojej propagandy – przybyli dygnitarze Generalnej Guberni i ekipa filmowa.
Nie zapomnieli jednak o terrorze. W godzinie po艣wi臋cenia ko艣cio艂a, pierwszej Mszy 艢wi臋tej i filmowania tej uroczysto艣ci – w lesie, w pobli偶u elektrowni Ozet, rozstrzelali 10 akowc贸w. Ten w艂a艣nie konw贸j 艣mierci i ubezpieczaj膮cy go oddzia艂 min膮艂em w drodze od „Ojca Jana” (dow贸dcy odz. partyzanckiego „Ojca Jana” – przyp. red. )…
Podczas gdy zaczyna艂y si臋 uroczysto艣ci w ko艣ciele 艢w. Floriana z siedziby Gestapo przy dzisiejszej ul. Ks. Skoczy艅skiego 26, tu偶 na przeciw ko艣cio艂a, za艂adowano do samochodu聽10 skazanych cz艂onk贸w Korpusu Zachodniego i wywieziono ich do聽lasku pod stalowowolsk膮 Elektrowni臋 i tam ich rozstrzelano.
W egzekucji 12 grudnia 1943 r. zgin臋li nast臋puj膮cy cz艂onkowie Korpusu Zachodniego:
- Alojzy Holeksa 鈥 Pierwszy Komendant Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), p贸藕niej Komendant KZ.
- Kazimierz Kazimierczak
- Franciszek Kata
- Antoni Och臋dzan
- Piotr Muszy艅ski
- Czes艂aw Olszewski
- Ludwik Piecha
- Wies艂aw Zago藕dzi艅ski
- Aleksander Chawstikow
- Marian Januszek

Miejsce wykonania pierwszej egzekucji na cz艂onkach KZ pod Elektrowni膮 w Stalowej Woli. (fot. Fundacja KEDYW)
聽Egzekucjia drugiej聽grupy
Egzekucja drugiej grupy cz艂onk贸w stalowowolskiej KZ oby艂a si臋聽22 grudnia 1943 r. w Woli Zarczyckiej ko艂o Nowej Sarzyny, ok. 40 km na po艂udnie od Stalowej Woli.
W egzekucji 22聽grudnia 1943 r. zgin臋li nast臋puj膮cy cz艂onkowie Korpusu Zachodniego:
- Edward Galant
- Edward Grzyb
- J贸zef Gorgo艅
- Czes艂aw Gallot
- Kazimierz Jakubiak
- Edward 艁abu艣
- Kazimierz Fija艂kowski
- Zdzis艂aw Kuzior
- Stanis艂aw Paczy艅ski
- Stefan Walasek

Miejsce wykonania drugiej egzekucji na cz艂onkach KZ w Woli Zarczyckiej (Antoni Kolano)
Cze艣膰 Ich Pami臋ci!
MW/Fundacja KEDYW
zr贸d艂a: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Stanis艂aw Dabrowa-Kostka „Hitlerowskie Afisze 艢mierci”, Eugeniusz S. 艁azowski „Prywatna Wojna”, Dionizy Garbacz „Brunatne Lata”.