76 lat temu Naczelny W贸dz聽Polski Si艂 Zbrojnych gen. W艂adys艂aw Sikorski wyda艂 rozkaz powo艂ania ARMII KRAJOWEJ. AK聽by艂a fenomenem w skali 艣wiata, w swoim szczycie liczy艂a ponad 350.000 偶o艂nierzy i stanowi艂a najwi臋ksz膮 i najsprawniej zorganizowan膮 podziemn膮 armi臋 w okupowanej przez Niemc贸w Europie.
Armia Krajowa zosta艂a powo艂ana 14 lutego 1942 r. z rozkazu Naczelnego Wodza Polskich Si艂 Zbrojnych na uchod藕stwie gen. W艂adys艂awa Sikorskiego. Pierwszym Komendatem G艂贸wnym AK zosta艂 mianowany gen. Stefan Rowecki ps. „Grot”. Powo艂anie AK by艂o wynikiem potrzeby usprawnienia dzia艂alno艣ci Zwi膮zku Walki Zbrojnej (ZWZ), kt贸ry w贸wczas pe艂ni艂 rol臋 g艂贸wnych Si艂 Zbrojnych Polskiego Pa艅stwa Podziemnego na terenach okupowanej Polski. Celem przemianowania ZWZ i utworzenie AK przez Polskie Pa艅stwo Podziemne by艂o uporz膮dkowanie i usprawnienie dotychczasowych struktur oraz scalenie r贸偶nych organizacji konspiracyjnych, kt贸re powstawa艂y po kl臋sce Wojska Polskiego w wrze艣niu 1939 roku. Polskie Pa艅stwo Podziemne powo艂aniem AK d膮偶y艂o do stworzenia jednej wielkiej armii aby stawi膰 czo艂a niemieckiemu okupantowi podczas II wojny 艣wiatowej i by w odpowiednim momencie przy wsparciu wojsk alianckich uderzy膰 w okupanta w og贸lnopolskim powstaniu.
G艂贸wn膮 walk臋 w AK stanowi艂 sabota偶 i dywersja, kt贸r膮 zaraz po utworzeniu AK uporz膮dkowa艂o w oddzielny pion Kierownictwa Dywersji tzw. „Kedyw”. AK opr贸cz dobrze zorganizowanego pionu dywersyjnego posiada艂a bardzo dobrze zorganizowan膮 siatk臋 wywiadu, pion propagandy oraz s膮downictwo.
Armia Krajowa by艂a fenomenem w skali 艣wiata, w swoim szczycie liczy艂a ponad 350.000 偶o艂nierzy i stanowi艂a najwi臋ksz膮 i najsprawniej zorganizowan膮 podziemn膮 armi臋 w okupowanej przez Niemc贸w Europie.
AK zosta艂a rozwi膮zana 19 stycznia 1945 r. przez ostatniego Komendanta AK gen. Leopolda Okulickiego aby uchroni膰 偶o艂nierzy AK przed spodziewanymi represjami zapowiadaj膮cej si臋 nowej sowieckiej okupacji. Jak dzi艣 wiemy zabieg ten nic nie zmieni艂, a sowieckie NKWD aresztowa艂o tysi膮ce 偶o艂nierzy AK, kt贸rych cze艣膰 wywieziono w g艂膮b Rosji, a cz臋艣膰 wymordowano by unikn膮膰 jakiegokolwiek oporu przeciw nowej komunistycznej w艂adzy.
AK w Stalowej Woli
Taj jak w ca艂ej okupowanej przez Niemc贸w Polsce w Stalowej Woli od samego pocz膮tku pr臋偶nie dzia艂a艂a konspiracja w tym tak偶e oddzia艂 ZWZ, kt贸remu dowodzi艂 kapitan Wojska Polskiego Kazimierz Pilat ps. „Zaremba”. W lutym 1942 r. stalowowolski ZWZ podporz膮dkowa艂 si臋 rozkazowi naczelnego wodza i natychmiast Kazimierz Pilat przyst膮pi艂 do formowania ni偶a艅skiego obwodu Armii Krajowej, kt贸rego r贸wnie偶 nazywano Obwodem Nisko – Stalowa Wola. Obw贸d Nisko podlega艂 Inspektoratowi AK w Mielcu, kt贸ry to za艣 podlega艂 podokr臋gowi AK w Rzeszowie.
Od samego pocz膮tku powo艂ania AK, umieszczona zosta艂a w Stalowej Woli Komenda Obwodu, kt贸ra prawie 偶e do ko艅ca niemieckiej okupacji by艂a w Stalowej Woli. Na kilka miesi臋cy przed wkroczeniem Sowiet贸w zosta艂a przeniesiona do Rudnika nad Sanem. Na terenie obwodu, kt贸rego dow贸dc膮 pozosta艂 komendant kpt. Kazimierz Pilat ps. „Zaremba” powo艂ano nast臋puj膮ce oddzia艂y i plutony, kt贸re tworzy艂y struktury Obwodu Nisko – Stalowa Wola Armii Krajowej:
Obw贸d AK Nisko – Stalowa Wola, krypt. „Niwa”, „Nale艣nik”, „Fc”, „150”
- Plac贸wka Rozwad贸w krypt. „Wilcze 艁yko” z oddzia艂em o krypt. „152”
- Do plac贸wki Rozwad贸w nale偶a艂o 5 pluton贸w podleg艂ych oddzia艂owi, kt贸re obejmowa艂y: Dworzec PKP, Charzewice, Turbi臋, Jastkowice i Pysznic臋
- Plac贸wka Stalowa Wola krypt. „Pelargonia” z oddzia艂em o krypt. „154′
- Plac贸wka Nisko krypt. „Nasturcja” z oddzia艂em o krypt. „156”
- Plac贸wka Rudnik nad Sanem krypt. „R贸偶a” z oddzia艂em o krypt. „158”
- Plac贸wka Je偶owe z oddzia艂em o krypt. „158”
- Podobw贸d Ulan贸w krypt. „Wrzos”, kt贸ry posiada艂 oddzia艂 w Ulanowie oraz 2 podleg艂e plutony w Zarzeczu i Domostawie-Katach.
- Oddzia艂 Kierownictwa Dywersji Obwodu tzw. „Kedyw” o krypt. „G贸rka”, posiada艂 sw贸j odr臋bny konspiracyjny lokal w Rozwadowie. (Dzisiejszy gmach powstaj膮cego Muzeum Kedywu)
- Oddzia艂 Partyzancki „Kmicica” pod dow贸dztwem Jana Or艂a-Wysockiego krypt. OP-33
- Oddzia艂 Partyzancki NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysi臋偶niaka krypt. OP-44 (Wsp贸lnie dowodzony przez NOW i AK)
- Oddzia艂 Korpusu Zachodniego w Stalowej Woli (KZ-AK)
- Oddzia艂 Wojskowej S艂u偶by Kobiet w Stalowej Woli (WSK-AK)
- Obw贸d Nisko – Stalowa Wola AK wsp贸艂pracowa艂 z Wywiadem Strategicznym AK o krypt. „Wsch贸d”, kt贸ry dzia艂a艂 na terenie obwodu oraz w Sandomierzu i Tarnobrzegu, podlega艂 bezpo艣rednio dow贸dztwie Okr臋gu AK w Krakowie.
Obw贸d Nisko – Stalowa Armii Krajowej zosta艂 rozwi膮zany po rozkazie gen. Leopolda Okulickiego w styczniu 1945 roku.
Obchody 76. Rocznicy Powo艂ania Armii Krajowej w Stalowej Woli
W 艣rod臋 14 lutego 2018 r. – spotykamy si臋 o godz. 15:00 by uczci膰 76 rocznic臋 powo艂ania Armii Krajowej i naszych lokalnych bohater贸w Obwodu Nisko Stalowa Wola Armii Krajowej.
Do uczestnictwa w tym patriotycznym wydarzeniu zapraszaj膮 艢wiatowy Zwi膮zek 呕o艂nierzy Armii Krajowej Ko艂o Obwodu Nisko – Stalowa Wola oraz Fundacja KEDYW.
MW/Fundacja KEDYW/MKDAK