06.03.1903 r. urodził się ks. prałat Józef Skoczyński ps. „Juliusz” – żołnierz i kapelan NOW i AK | Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji)

ks. prałat Józef Skoczyński ps. „Juliusz”

ur. 6 marca 1903 r. – zm. 20 listopada 1967 r.

Żołnierz Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) Komendy w Stalowej Woli
Kapelan Armii Krajowej Obwodu Nisko-Stalowa Wola

Ks. prałat Józef Skoczyński urodził się 6 Marca 1903 r. w Rymanowie koło Sanoka w dawnym województwie Lwowskim. Ukończył gimnazjum w Sanoku. W 1921 r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu, gdzie 29 czerwca 1925 r. przyjął Święcenia kapłańskie z rąk biskupa Anatola Nowaka. W latach 1925 – 1929 był wikariuszem w Grodzisku, a następnie do 1932 r. wikarym i administratorem parafii w Dobromilu. W 1932 r. został katechetą w Jeżowym (dzisiejsze woj. Podkarpackie), skąd 25 stycznia 1939 r. z polecenia biskupa przybył do Stalowej Woli, by uczyć religii i tworzyć placówkę duszpasterską, w tym nowym przyfabrycznym mieście powstającym przy Centralnym Okręgu Przemysłowym (COP) w Puszczy Sandomierskiej.

Okupacja i konspiracja

Zaledwie kilka miesięcy po przybyciu ks. Skoczyńskiego do Stalowej Woli, niemiecka III Rzesza napadła na Polskę i wkrótce Niemcy zajęli Stalową Wolę. W czasie niemieckiej okupacji ks. Skoczyński pełnił początkowo funkcję wikariusza pomocniczego przy Parafii M.B. Szkaplerznej w pobliskim Rozwadowie (dzisiejsza dzielnica Stalowej Woli) i mieszkał w Ochronce Sióstr Służebniczek w Pławie (dzisiejszej dzielnicy Stalowej Woli). Tam też w 1940 r. mieścił się konspiracyjny punkt kontaktowy Komendy Okręgu Rzeszowskiej Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), z którą ks. Skoczyński związał się od samego początku. Współpracował z wydziałem propagandy Okręgu NOW, pisząc artykuły propagandowe do pisma „Szczerbiec”. Po scaleniu z Armią Krajową został Kapelanem Obwodu Nisko – Stalowa Wola AK, był też nauczycielem tajnych komplet dla licealistów i gimnazjalistów. W czasie okupacji uratował życie wielu mieszkańcom interweniując skutecznie w ich obronie u władz niemieckich.

Wynegocjował u Niemców kościół

W czasie wojny, dzięki swoim zdolnościom komunikacji z okupacyjnymi władzami niemieckimi, zdołał wynegocjować przeniesienie drewnianego kościółka wybudowanego w 1802 r. ze wsi Stany do Stalowej Woli. Uratowany przez ks. Skoczyńskiego kościółek Niemcy przeznaczyli do rozbiórki, ponieważ znajdował się na terenie, na którym Niemcy budowali poligon. To był prawdopodobnie jedyny taki przypadek w okupowanej Polsce, gdzie Niemcy pozwolili rozebrać, przenieść i na nowo odbudować kościół. Ks. Skoczyński nie tylko zdołał uratować zabytkowy kościółek ale także załatwił z Niemcami transport kościoła w nowe miejsce. W czasie gdy Niemcy zabijali księży, palili i niszczyli kościoły to był wręcz niesłychany wyczyn.

Niemiecki terror w dzień poświęcenia

Uroczyste poświęcenie drewnianego kościoła pod wezwaniem św. Floriana w Stalowej Woli odbyło się 12 grudnia 1943 r. Mimo iż Niemcy pozwolili na przeniesienie kościoła, tego dnia nie ominęli pokazać polskiej ludności kto jest ich władcą. W dzień gdy odbywała się uroczysta pierwsza Msza Święta i poświęcenie kościoła, niedaleko pod stalowowolską Elektrownią niemiecki pluton egzekucyjny dokonał egzekucji 10 żołnierzy stalowowolskiego oddziału Korpusu Zachodniego Armii Krajowej, których więziono w stalowowolskiej siedzibie Gestapo znajdującej się kilkadziesiąt metrów od kościoła.

Poświęcenie drewnianego kościołka p.w. św. Floriana 12 grudnia 1943 r. w Stalowej Woli (fot. Dionizy Garbacz)

Czytaj więcej: Egzekucje na stalowowolskim Korpusie Zachodnim

Po wojnie

Pod koniec niemieckiej okupacji wraz z kilkoma działaczami konspiracyjnymi ks. Skoczyński zorganizował Komitet Obywatelski, którego zadaniem było bronić Zakłady Południowe (COP) i Elektrownię przed zniszczeniem przez wycofujących się Niemców. Po wejściu wojsk sowieckich do Stalowej Woli czuwał nad utrzymaniem porządku publicznego w czasie tworzenia nowej władzy.

Ks. Józef Skoczyński z mieszkańcami podczas budowy koscioła M.B. Królowej Polski w Stalowej Woli. (fot. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli)

Od września 1945 r. do 13 marca 1948 r. pełnił funkcję przewodniczącego Rady Narodowej w Stalowej Woli. Po wojnie przyczynił się do elektryfikacji Pława oraz do uzyskania praw miejskich przez Stalową Wolę. W 1952 r. otrzymał godność szambelana papieskiego. W 1953 r. został wicedziekanem rudnickim, a następnie przez 8 lat pełnił funkcję dziekana.

W 1956 r. po uzyskaniu od komunistów pozwolenia na budowę nowego dużego, murowanego kościoła w Stalowej Woli zorganizował komitet, który szybko zajął się organizacją i stawianiem nowego kościoła. Budowa szła w szybkim tempie, jednak wkrótce zaniepokojone tempem prac komunistyczne władze wstrzymały budowę na 10 lat. Marzeniem wówczas ks. Skoczyńskiego było odprawienie w nowym kościele pierwszej Mszy Świętej. „Ja bym sobie życzył pierwszą Mszę św. odprawić w tym kościele” – mawiał często do znajomych.

Ks. Skoczyński nie doczekał się jednak skończenia nowej świątyni, na którą wiele lat pracował i zabiegał u komunistów. Schorowany, zmarł 20 listopada 1967 r. Pogrzeb jego był wielką manifestacją religijną, na którą przybyło wielu mieszkańców i jego bliskich. Pochowany został na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli w miejscu honorowym, obok krzyża w centrum cmentarza.

Po upadku komunizmu na cześć ks. Skoczyńskiego – wielkiego Patrioty, żołnierza NOW, AK i działacza społecznego, ulicę przy której niegdyś znajdowała się siedziba Gestapo oraz pierwsza plebania – nazwano ulicą księdza Józefa Skoczyńskiego.

Cześć Jego Pamięci!

MW / Fundacja KEDYW / MKDAK

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Maria Rehorowska „Rozwadów nad Sanem i Charzewice w konspiracji antyniemieckiej i antysowieckiej”, www.floriansw.sandomierz.opoka.org.pl.

Pierwsze w Polsce Muzeum Kedywu – elitarnego pionu dywersyjnego Armii Krajowej powstaje w czynie społecznym z inicjatywy Fundacji KEDYW. Nasza działalność opiera się na wolontariacie i darowiznach ludzi dobrej woli. Bez twojego wsparcia nie osiągniemy celu! WESPRZYJ NAS!

Konto bankowe: SANBank Nadsański Bank Spółdzielczy
Nr konta: 05 9430 0006 0046 7597 2000 0001
KOD SWIFT: POLUPLPR
Lub bezpiecznie kartą płatniczą przez system płatności PayPal