18 maja 1944 r. Niemcy odkrywaj膮 baz臋 Kedywu w Rozwadowie

17 maja ’44 r. Niemcy aresztowali 偶o艂nierza wywiadu AK Zbigniewa Gogojewicza ps. „Ostoja”. Podczas przes艂uchania, Ostoja musia艂 zdradzi膰 informacje dotycz膮ce 偶o艂nierza Kedywu Czes艂awa Kami艅skiego, gdy偶 Niemcy jeszcze tej samej nocy wyruszyli w poszukiwaniu za Kami艅skim. Poniewa偶 w mieszkaniu Kami艅skiego by艂a baza Kedywu Niemcy szukaj膮c Go przy okazji nakryli baz臋 Kedywu. W czasie ob艂awy rozegra艂a si臋 bitwa mi臋dzy 偶o艂nierzami Kedywu i Niemcami. W czasie walki zgin臋艂o dw贸ch 偶o艂nierzy, w tym dow贸dca Stanis艂aw Be艂偶y艅ski ps. „Kret” i Stanis艂aw Szumielewicz ps. „Kryspin”.

18 maja 1944 roku na tzw. „G贸rce” (krypt. Kedywu) zjawi艂o si臋 dw贸ch gestapowc贸w, kt贸rzy poszukiwali „Leszka Kami艅skiego”. Drzwi otworzy艂a im mieszkaj膮ca na parterze Janina Kalarus i o艣wiadczy艂a, 偶e taki tutaj nie mieszka, o艣wiadczy艂a im r贸wnie偶, 偶e mieszka jedynie „Czes艂aw Kami艅ski”. Oczywi艣cie chodzi艂o o Czes艂awa, kt贸ry w艣r贸d koleg贸w z konspiracji by艂 znany jako Leszek. Zdezorientowani Niemcy poszli prawdopodobnie na dworzec kolejowy by zatelefonowa膰 i zweryfikowa膰 czy to ta sama osoba, prawdopodobnie w贸wczas trwa艂o przes艂uchanie Gogojewicza i chcieli by potwierdzi艂 czy to ten sam cz艂owiek. W mi臋dzy czasie Janina Kalarus zaalarmowa艂a o tym co si臋 dzieje mieszkanki „G贸rki” – Zofi臋 i Krystyn臋 Skowron – siostry i 艂膮czniczki Kedywu, kt贸re r贸wnie偶 mieszka艂y w budynku. Zofia Skowron natychmiast pobieg艂a do domu dow贸dcy rozwadowskiej plac贸wki AK o krypt. „Wilcze 艁yko” na rozwadowski rynek, by Go zawiadomi膰 o „wizycie” Gestapo. Krystyna za艣 w tym samym czasie uda艂a si臋 na poddasze do lokalu Kedywu, by zaalarmowa膰 przebywaj膮cych tam 偶o艂nierzy. Wszyscy natychmiast zacz臋li si臋 ubiera膰 i chowa膰 na strychu kompromituj膮ce ich rzeczy.

Na ucieczk臋 niestety nie by艂o ju偶 czasu, bo gestapowcy szybko wr贸cili i b臋d膮c ju偶 bardziej pewni od razu udali si臋 na strych kamienicy. Chwil臋 potem na strychu rozp臋ta艂a si臋 strzelanina mi臋dzy 偶o艂nierzami Kedywu i gestapowcami. Ostrzeliwani gestapowcy zacz臋li zbiega膰 schodami w d贸艂, a za nimi konspiranci, kt贸rzy przedostali si臋 przez balkon do kina. Za nimi zamkn臋艂y drzwi siostry Skowron i wraz z matk膮 uciek艂y tylnymi drzwiami.

Nast臋pnie z sali kina uda艂o si臋 wydosta膰 偶o艂nierzom – Czes艂awowi Kami艅skiemu ps. „G艂az”, Stanis艂awowi Korfelowi ps. „Korski” i Zygmuntowi Kajzerowi ps. „Ma艂y”. We trzech wyskoczyli przez okno kina i bezpiecznie zbiegli do pobliskich Charzewic, gdzie si臋 ukryli. dow贸dca Stanis艂aw Be艂偶y艅ski ps. „Kret” postanowi艂 ucieka膰 przez stacj臋 PKP mieszcz膮c膮 si臋 naprzeciw 鈥滸贸rki鈥, prawdopodobnie by zabra膰 uwag臋 Niemc贸w od uciekaj膮cych w przeciwnym kierunku jego 偶o艂nierzy. Niestety b臋d膮c ju偶 po drugiej stronie stacji, „Kreta鈥 dopad艂y niemieckie kule z czekaj膮cego na stacji poci膮gu z niemieckim wojskiem. Stanis艂aw Be艂偶y艅ski zgin膮艂 na miejscu.

Pi膮ty i ostatni z 偶o艂nierz z grupy znajduj膮cej si臋 tego dnia na 鈥滸贸rce” Stanis艂aw Szumielewicz ps. „Kryspin”, nie wydosta艂 si臋 z sali kinowej. W kinie dopad艂o go niemieckie wojsko i zosta艂 tam 艣miertelnie raniony granatem. Niemcy nakazali wyci膮gn膮膰 Szumielewicza z kina i kazali zawo艂a膰 do niego lekarza by go ratowa膰. Niemcy liczyli, 偶e uda si臋 jeszcze wyci膮gn膮膰 z niego zeznania. Do rannego Szumielewicza wkr贸tce przyby艂 dr Hieronim Kraso艅 (r贸wnie偶 cz艂onek AK). Dr Kraso艅 widz膮c, 偶e jest w stanie agonalnym postanowi艂 da膰 Szumielewiczowi du偶膮 dawk臋 morfiny, by u艣mierzy膰 jego b贸l i by uniemo偶liwi膰 zeznania. Gdy Szumielewicz by艂 ju偶 konaj膮cy Gestapo za艂adowa艂o go do samochodu i udali si臋 z nim w kierunku Stalowej Woli. Niemcy prawdopodobnie dobili Szumielewicza i gdzie艣 zakopali. Cia艂o Kryspina nigdy nie zosta艂o odnalezione.18 maja 1944 r. Kedyw Armii Krajowej obwodu Nisko – Stalowa Wola na tzw. „G贸rce” zosta艂 zlikwidowany.

Kilka dni p贸藕niej Stanis艂aw Be艂偶y艅ski zosta艂 pochowany na rozwadowskim cmentarzu. Po wojnie zosta艂 ekshumowany i przeniesiony do Mauzoleum 呕o艂nierzy AK na Cmentarz Komunalny w Stalowej Woli, tam spoczywa do dzi艣 w艣r贸d innych stalowowolskich 偶o艂nierzy AK.


Czytaj wi臋cej: Stanis艂aw Be艂偶y艅ski ps. „Kret”


 

76. Rocznica Likwidacji Kedywu

Jak co roku w ko艣ciele M.B. Szkaplerznej przy Rynku w Stalowej Woli-Rozwadowie o godz. 18:00 zostanie odprawiona Msza 艢wi臋ta w intencji poleg艂ych 偶o艂nierzy Kedywu.

Dodatkowo zach臋camy do odwiedzenia Mauzoleum 呕o艂nierzy AK na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli, gdzie spoczywaj膮 nasi bohaterzy oraz do zapalenia zniczy pod Tablic膮 Pami膮tkow膮 na budynku Muzeum Kedywu przy ul. Be艂偶y艅skiego 18.

Ze wzgl臋du na trwaj膮c膮 epidemi臋 wirusa COVID-19 apelujemy do wszystkich odwiedzaj膮cych te miejsca o nie gromadzenie si臋 w grupach i o przestrzeganie wszystkich obostrze艅 sanitarnych.

 

MW / MKDAK / Fundacja KEDYW

漏 COPYRIGHT 2016-2020 Fundacja KEDYW. Wszelkie Prawa zastrze偶one. Kopiowanie tekst贸w, zdj臋膰 lub film贸w bez zgody Fundacji KEDYW zabronione!


Pierwsze w Polsce Muzeum Kedywu – elitarnego pionu dywersyjnego Armii Krajowej powstaje z inicjatywy Fundacji KEDYW. Nasza dzia艂alno艣膰 opiera si臋 na wolontariacie i darowiznach ludzi dobrej woli. Bez twojego wsparcia nie osi膮gniemy celu! WESPRZYJ NAS!

Zosta艅 Patronem Muzeum Kedywu poprzez serwis Patronite:


Lub wesprzyj przelewem bankowym na konto:

Konto bankowe: SANBank Nadsa艅ski Bank Sp贸艂dzielczy
Nr konta: 05 9430 0006 0046 7597 2000 0001
KOD SWIFT: POLUPLPR


Lub bezpiecznie kart膮 p艂atnicz膮 przez system p艂atno艣ci PayPal:

[wpedon id=”16500″ align=”left”]