J贸zef Magda
ur. 14 wrze艣nia 1910 r. – zm. 4 marca 1965 r.
呕o艂nierz Wojska Polskiego II RP
呕o艂nierz Zwi膮zku Walki Zbrojnej (ZWZ) plac贸wki „Wilcze 艁yko” Rozwad贸w
呕o艂nierz plac贸wki „Wilcze 艁yko”, „152” Armii Krajowej Rozwad贸w
呕o艂nierz WiN Rozwad贸w (Obw贸d Nisko)
J贸zef Magda urodzi艂 si臋 we wsi Kotowa Wola ko艂o Stalowej Woli w dzisiejszym woj. Podkarpackim. Dzieci艅stwo i wczesn膮 m艂odo艣膰 sp臋dzi艂 w Tarnobrzegu. W wieku 21 lat zosta艂 powo艂any do s艂u偶by wojskowej. W latach 1931-1933 s艂u偶y艂 w 14 Pu艂ku U艂an贸w we Lwowie. Po uko艅czeniu s艂u偶by wojskowej zawar艂 zwi膮zek ma艂偶e艅ski z Mari膮 Stanis艂awsk膮 i przeprowadzili si臋 do Rozwadowa, dzisiejszej dzielnicy Stalowej Woli, gdzie zamieszkali przy ul. 3 maja 35. Z zawodu J贸zef Magda by艂 fryzjerem, po przeprowadzeniu do Rozwadowa otworzy艂 prywatny zak艂ad fryzjerski przy ul. Jagiello艅skiej. Z 偶on膮 Mari膮 mieli troje dzieci.
Konspiracja antyniemiecka
J贸zef Magda po agresji Niemiec na Polsk臋 bra艂 czynny udzia艂 w konspiracji. Po powo艂aniu Zwi膮zku Walki Zbrojnej (ZWZ), a p贸藕niej Armii Krajowej by艂 偶o艂nierzem rozwadowskiej plac贸wki o krypt. „Wilcze 艁yko”. Wed艂ug relacji rodziny bra艂 udzia艂 w akcji likwidacyjnej niemieckiego zarz膮dcy maj膮tku Lubomirskich w Charzewicach (dzisiejszej dzielnicy Stalowej Woli) Martina Fuldnera. W rozwadowskiej AK uczestniczy艂 tak偶e w akcjach odbijania wi臋藕ni贸w i je艅c贸w sowieckich z transport贸w kolejowych jad膮cych do niemieckich oboz贸w, kt贸re przewija艂y si臋 przez Rozwad贸w. Uczestniczy艂 i pomaga艂 w akcjach przerzucania polskich rodzin ze strefy okupacji sowieckiej z powrotem na tereny Generalnej Guberni. Przyk艂adem tej pomocy jest rodzina Zawo艂贸w z Rozwadowa.
W czasie niemieckiej okupacji ze wzgl臋du na prze艣ladowania s膮siad贸w konfident贸w J贸zef Magda musia艂 si臋 ukrywa膰 przed poszukuj膮c膮 go niemieck膮 Gestapo. Tak wspominaj膮 tamte dni c贸rka Anna i syn Janusz:
Przez ca艂y okres okupacji nasz dom by艂 nachodzony przez gestapo w poszukiwaniu ojca, jednak unikn膮艂 aresztowania, bo ukrywa艂 si臋 z dala od domu. W opowiadaniach naszej mamy o tamtych jak偶e trudnych dla nas czasach przewija艂聽si臋 motyw dobrych i z艂ych s膮siad贸w w odniesieniu do konspiracyjnej dzia艂alno艣ci naszego ojca. Wiele dobrego m贸wi艂a o bliskiej naszej s膮siadce pani Kapraszowej, kt贸ra nieprawdziwymi informacjami o przebywaniu ojca udaremni艂a „wizyty” gestapo pod naszym dachem. Z wielk膮 przykro艣ci膮 natomiast wymienia艂a niedalekich s膮siad贸w z rogu ul. Szewskiej i Hubala, rodze艅stwo Olg臋 i Mieczys艂awa S. jako konfident贸w pracuj膮cych najpierw dla Niemc贸w, a nast臋pnie dla NKWD. Za t臋 zdradzieck膮 wsp贸艂prac臋 z okupantem Wojskowy S膮d Podziemny w Przemy艣lu na Olg臋 S. wyda艂 zaoczny wyrok 艣mierci. 艢wiadkiem w powy偶szej sprawie by艂a jedna z mieszkanek z ulicy Szewskiej, a bezpo艣rednio wykonawca wyroku przy udziale naszego ojca by艂 偶o艂nierz AK Antoni 呕mija z Charzewic. Z powodu niewybuchu granatu wyrok nie zosta艂 wykonany.
Konspiracja antysowiecka
Po wkroczeniu Armii Czerwonej na tereny Stalowej Woli, J贸zef Magda mimo prze艣ladowa艅 nie z艂o偶y艂 broni i postanowi艂 kontynuowa膰 swoj膮 dzia艂alno艣膰 konspiracyjn膮 zdaj膮c sobie spraw臋, 偶e nadchodzi nowa fala terroru, kt贸r膮 tym razem szykowali Polakom Sowieci. Po rozwi膮zaniu Armii Krajowej wst膮pi艂 w szeregi „Wolno艣膰 i Niezawis艂o艣膰” w Rozwadowie, kt贸ra wesz艂a w sk艂ad (WiN) Rady Nisko. Niestety za spraw膮 wspomnianego wcze艣niej c贸rk臋 i syna s膮siada konfidenta zosta艂 wkr贸tce aresztowany przez NKWD. Tak wspominaj膮 okres po wojnie z Niemcami c贸rka Anna i syn Janusz:
Nasz ojciec szcz臋艣liwie unikn膮艂 aresztowania przez Niemc贸w, ale nie unikn膮艂 zatrzymania przez NKWD. Nast膮pi艂o to w 1946 r. za przyczyn膮 wspomnianego powy偶ej Mieczys艂awa S. Po powrocie do domu ponownie trafi艂 do wi臋zienia w 1947 r. Tym razem by艂 przetrzymywany i torturowany w rzeszowskim zamku. To jeszcze nie by艂 koniec peerelowskiej „troski” o naszego ojca. Ponownie, po raz trzeci, znalaz艂 si臋 w tym samym wi臋zieniu 21 pa藕dziernika 1949 r. Razem z naszym ojcem zostali wtedy aresztowani:聽Karczy艅ski W艂adys艂aw z Rozwadowa,聽Konicki W艂adys艂aw z Rozwadowa i聽Myk Wac艂aw z Rozwadowa.
W 艣ledztwie wype艂nionym po brzegi najokrutniejszymi torturami zadawanymi przez ubeckich oprawc贸w na rzeszowskim zamku nasz ojciec i trzej koledzy przebywali do 18 stycznia 1950 r. W tym dniu odby艂 si臋 ich proces s膮dowy. Owocem tego偶 by艂y wieloletnie wyroki wi臋zienne, kt贸re odbywali w kamienio艂omie Knur贸w k. Krakowa, w Raciborzu, we Wronkach, Strzelcach Opolskich i innych.
Nasz ojciec opu艣ci艂 wi臋zienie na mocy amnestii z roku 1956. Do domu i rodziny wr贸ci艂 bardzo chory i pozbawiony ch臋ci do 偶ycia w PRL-u, a wi臋c pod rz膮dami, kt贸re okrutnym terrorem wprowadzi艂 Stalin za po艣rednictwem PKWN-u. Zmar艂 4 marca 1965 r. w wieku 55 lat. Osieroci艂 i pozostawi艂 w wielkiej biedzie i bezustannej inwigilacji i dyskryminacji przez s艂u偶by bezpiecze艅stwa 偶on臋 i troje dzieci.
Wyrok Wojskowego S膮du Rejonowego w Rzeszowie (fot. M. Rehorowska)
J贸zef Magda w komunistycznych wi臋zieniach sp臋dzi艂 艂膮cznie ponad 7 lat. Zmar艂 4 marca 1965 r. w wieku 55 lat. Osieroci艂 w贸wczas troje dzieci dzieci, kt贸re wraz z matk膮 pozosta艂y przez nast臋pne lata inwigilowane i dyskryminowane za dzia艂alno艣膰 ojca. J贸zef Magda spoczywa na Cmentarzu Parafialnym w Stalowej Woli – Rozwadowie.
Cze艣膰 Jego Pami臋ci!
MW / MKDAK / Fundacja KEDYW
Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Maria Rehorowska „Rozwad贸w nad Sanem i Charzewice w konspiracji antyniemieckiej i antysowieckiej”, Anna Tietze-Latawiec, Janusz Magda.
漏 COPYRIGHT 2016-2019 Fundacja KEDYW. Wszelkie Prawa zastrze偶one. Kopiowanie tekst贸w, zdj臋膰 lub film贸w bez zgody Fundacji KEDYW zabronione!!!
Pierwsze w Polsce Muzeum Kedywu – elitarnego pionu dywersyjnego Armii Krajowej powstaje w czynie spo艂ecznym z inicjatywy Fundacji KEDYW. Nasza dzia艂alno艣膰 opiera si臋 na wolontariacie i darowiznach ludzi dobrej woli. Bez twojego wsparcia nie osi膮gniemy celu! WESPRZYJ NAS!
Wesprzyj i zosta艅 Patronem Muzeum Kedywu poprzez serwis Patronite:
Konto bankowe: SANBank Nadsa艅ski Bank Sp贸艂dzielczy
Nr konta: 05 9430 0006 0046 7597 2000 0001
KOD SWIFT: POLUPLPR
Lub bezpiecznie kart膮 p艂atnicz膮 przez system p艂atno艣ci PayPal