4.03.1925 r. urodził się Kazimierz Głaz ps. „Żbik” – żołnierz oddziału NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysiężniaka

WKazimierz Głaz ps. „Żbik”

ur. 4 marca 1925 r. – zm. 14 lipca 1998 r.

Łącznik Armii Krajowej placówki Kurzyna Mała (woj. podkarpackie)
Żołnierz oddziału NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysiężniaka

---

Kazimierz Głaz urodził się 4 marca 1925 r. we wsi Kurzyna Mała koło Ulanowa w woj. Lwowskim (obecnie woj. podkarpackie). Był synem Józefa i Apolonii z d. Bieńko. W Kurzynie Małej uczęszczał do siedmioletniej Szkoły Powszechnej, którą ukończył w czerwcu 1939 roku. Wybuch wojny we wrześniu 1939 r. uniemożliwił mu dalszą naukę w szkole zawodowej.

Konspiracja

W kwietniu 1942 roku, jako 17-letni chłopiec został przyjęty do młodzieżowej grupy na szkolenie łączników kierowanej przez oddział NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysiężniaka. Na przełomie 1942-1943 roku był już mocno zaangażowany w pomoc partyzantom działającym w pobliskich lasach. Był jak wspominał w swoich powojennych wspomnieniach „zaufanym chłopakiem do różnych poleceń, mniej ważnych i niebezpiecznych czynności konspiracyjnych (jak) przenoszenie broni, meldunków i zawiadomień…”. 

W 1943 r. gdy miał już ukończone 18 lat stopniowo wykonywał coraz poważniejsze zadania. Swoją działalność opisywał tak: „Jest już rok 1943. Teraz już coraz częściej kontaktuje się z czynnymi partyzantami. Służę tak samo, jak inni koledzy, pomocą tym ludziom przy przynoszeniu broni ze skrytek do innych miejsc, przy jej czyszczeniu i odkonserwowaniu, przechowuję też czasem broń w ukryciu. Pełnię też skrycie funkcję łącznika i obserwatora, nie rzucającego się w oczy, ani nie odpadającego w podejrzenie konfidentów. Przeżywam to bardzo, to jest coś wielkiego dla mnie, mieć w rękach prawdziwy karabin, pistolet, granat i to w takiej sytuacji śmiertelnego zagrożenia….”

W czerwcu 1943 r. Kazimierz Głaz ukończył szkolenie w oddziale „Ojca Jana” i zaprzysiężony został jako pełnoprawny żołnierz oddziału 27 czerwca przyjmując pseudonim „Żbik”. Po powrocie do domu z przysięgi powiadomił o tym fakcie swoją matkę, która tak odpowiedziała: „Złożyłeś przysięgę, to żebyś jej dochował.” a następnie wręczyła mu obrazek Matki Boskiej Kodeńskiej mówiąc: „Weź ten obrazek, miej go zawsze przy sobie i wracaj cały i zdrowy do domu”. Od tej pory obrazek M.B. towarzyszył Kazimierzowi przez całe życie, szczególnie przez najtrudniejsze chwile okupacji niemieckiej.

Aresztowanie i wywóz do Niemiec

Kazimierz Głaz był zaprzysiężonym partyzantem oddziału „Ojca Jana” zaledwie 2 tygodnie, gdy został aresztowany 9 lipca 1943 r. w swojej rodzinnej wsi przez Niemców. Wówczas w tych okolicach Niemcy przeprowadzali przeciwpartyzancką pacyfikację, która nie ominęła Kurzyny Małej i okolicznych wsi. Po aresztowaniu znalazł się w grupie mieszkańców Kurzyny Małej, którą wywieziono początkowo do obozu przejściowego w Janowie Lubelskim (woj. lubelskie), a następnie do obozu w Budzyniu (woj. wielkopolskie). 28 lipca 1943 roku załadowany został do bydlęcego wagonu i wywieziony został w głąb niemieckiej III Rzeszy.

W niemieckich obozach Kazimierz Głaz pozostał już do końca wojny. Początkowo trafił do obozu w Dortmund, później był obóz KL Buchenwald i ciężka praca w kopalni węgla „Ewald-Fortsetsung”. W sierpniu 1944 r. został przetransportowany do kolejnego obozu do miejscowości Bocholt, gdzie przydzielony został do budowy bunkrów i umocnień na zachodnim froncie, wzdłuż rzeki Ren przy holenderskiej granicy. W czasie pobytu w obozie w Bocholt pracował także w grupie więźniów, których wywożono do rabowania willi i domów na terenie okupowanej Holandii. Tam jak wspominał był członkiem grupy, która przeznaczona została do ładowania skradzionych kosztowności tj. fortepianów, dywanów, kryształów, obrazów, żyrandoli, mebli i wszelkich innych wartościowych przedmiotów, z których Niemcy okradali holenderskie domy.

Ucieczka z obozu i wyzwolenie

23 marca 1945 r. w okolicach Bocholt gdzie znajdował się obóz Kazimierza Głaza, wojska alianckie rozpoczęły bombardowanie terenu przed przesuwającym się frontem od strony Holandii. Bombardowanie nie ominęło również obozu, w którym więziony był Kazimierz. Podczas bombardowania uszkodzony został jego barak i ogrodzenie co umożliwiło jemu wydostanie się po za teren obozu. Przeżywszy bombardowanie Kazimierz postanowił wraz z kolegą z obozu wykorzystać sytuację i zbiegli w pobliskie lasy. Następne kilka dni dwaj uciekinierzy spędzili wśród spadających bomb i wystrzałów artylerii.

31 marca 1945 roku po ośmiu dniach głodni, zmarznięci i zmęczeni poszukiwaniem jedzenia natrafili na patrol amerykańskiego wojska US Army. Jak się okazało obydwaj przeżyli przejście frontu i byli już na wyzwolonym przez amerykańskie wojsko terenie. Po krótkim pobycie z amerykańskim wojskiem Kazimierz Głaz i jego kolega przetransportowani zostali do obozu przejściowego w Wiesbaden, a następnie do obozu koło Frankfurtu nad Menem skąd później wrócił do Polski.

Powrót do Polski

Kazimierz Głaz powrócił do Polski 18 października 1945 roku pociągiem osobowym do Rudnika nad Sanem (woj. podkarpackie), z którego musiał jeszcze przejść kolejne 13 kilometrów pieszo do rodzinnego domu. W domu zastał zdewastowane i zniszczone gospodarstwo i ogólną nędzę, ale pomimo tego był szczęśliwy, że dotarł w domu.

Kazimierz Głaz po wojnie ożenił się ze Stanisławą, z którą miał syna Janusza i córkę Annę. Zanim jednak założył rodzinę ze Stanisławą, musiał odbyć przymusową służbę w Ludowym Wojsku Polskim (LWP).

Po służbie w LWP Kazimierz wraz z rodziną przeprowadził się do Stalowej Woli gdzie pozostał już do śmierci. Po 1990 roku był aktywnym członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koła w Stalowej Woli. Należał także do Stowarzyszenia Polaków Poszkodowanych Przez III Rzeszę.

Będąc już na emeryturze Kazimierz Głaz opisał swoją działalność w formie wspomnień, które w przyszłości zostaną zaprezentowane w powstającym Muzeum Kedywu. Doświadczenia wojenne Kazimierz zostały także opisane w dwóch książkach pt. „Ucieczki ku wolności” oraz „Zachować Pamięć”.

Kazimierz Głaz zmarł 14 lipca 1998 roku. Spoczywa na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli.

Cześć Jego Pamięci!

 

MW/ MKDAK

Bibliografia: Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Maszynopis Kazimierz Głaza „Wspomnienia”, Wspomnienia wnuczki Barbary Bieganowskiej.

© COPYRIGHT 2016-2023. Wszelkie Prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów, zdjęć lub filmów bez zgody zabronione!