ks. prałat Józef Skoczyński ps. „Juliusz”

6 marca 1903 – 20 listopada 1967

Nauczyciel tajnego nauczania
Redaktor konspiracyjnego pisma „Szczerbiec”
Kapelan Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) Stalowa Wola
Kapelan Armii Krajowej Obwodu Nisko–Stalowa Wola

Ks. prałat Józef Skoczyński urodził się 6 Marca 1903 r. w Rymanowie koło Sanoka w dawnym województwie lwowskim (obecnie woj. podkarpackie). Ukończył gimnazjum w Sanoku. W 1921 r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu gdzie 29 czerwca 1925 r. przyjął Święcenia kapłańskie z rąk biskupa Anatola Nowaka. W latach 1925-1929 był wikariuszem w Grodzisku, a następnie do 1932 r. wikarym i administratorem parafii w Dobromilu (Kresy Wschodnie). W 1932 r. został katechetą w Jeżowem (woj. podkarpackie) skąd 25 stycznia 1939 r. z polecenia biskupa przybył do Stalowej Woli aby uczyć religii i tworzyć pierwszą placówkę duszpasterską na nowym przyfabrycznym osiedlu powstającym przy Zakładach Południowych – Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP) w historycznej Puszczy Sandomierskiej przy wsi Pławo (obecnie dzielnica Stalowej Woli).

Okupacja i konspiracja

Zaledwie kilka miesięcy po przybyciu ks. Skoczyńskiego do Stalowej Woli, niemiecka III Rzesza napadła na Polskę. Wkrótce po kapitulacji Wojska Polskiego Niemcy pojawili się w Stalowej Woli. W czasie okupacji ks. Skoczyński pełnił początkowo funkcję wikariusza pomocniczego przy Parafii M.B. Szkaplerznej w pobliskim Rozwadowie (obecnie dzielnica Stalowej Woli) i mieszkał w Ochronce Sióstr Służebniczek w Pławie. Tam też w 1940 r. ulokowany został konspiracyjny punkt kontaktowy Komendy stalowowolskiej Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), z którą ks. Skoczyński związał się od samego początku powstania NOW. Współpracował z wydziałem propagandy Okręgu NOW, pisząc artykuły propagandowe do pisma „Szczerbiec”. Od początku okupacji był także nauczycielem tajnych komplet dla licealistów i gimnazjalistów, a po częściowym scaleniu stalowowolskiej NOW z Armią Krajową został także kapelanem Obwodu Nisko-Stalowa Wola Armii Krajowej. W czasie okupacji uratował życie wielu mieszkańcom interweniując skutecznie w ich obronie u władz niemieckich.

Wynegocjował u Niemców kościół

W czasie wojny, dzięki swoim zdolnościom i umiejętności komunikacji z okupacyjnymi władzami niemieckimi, zdołał wynegocjować przeniesienie drewnianego kościółka wybudowanego w 1802 r. ze wsi Stany do Stalowej Woli. Uratowany przez ks. Skoczyńskiego kościółek Niemcy przeznaczyli do rozbiórki, ponieważ znajdował się na terenie, na którym Niemcy budowali poligon. To był prawdopodobnie jedyny taki przypadek w okupowanej Polsce, gdzie Niemcy pozwolili rozebrać, przenieść i na nowo odbudować kościół. Ks. Skoczyński nie tylko zdołał uratować zabytkowy kościółek ale także załatwił z Niemcami transport kościoła w nowe miejsce. W czasie gdy Niemcy zabijali księży, palili i niszczyli kościoły to był wręcz niesłychany wyczyn.

Niemiecki terror w dzień poświęcenia

Uroczyste poświęcenie drewnianego kościoła pod wezwaniem św. Floriana w Stalowej Woli odbyło się 12 grudnia 1943 r. Mimo iż Niemcy pozwolili na przeniesienie kościoła, tego dnia nie ominęli pokazać polskiej ludności kto jest ich władcą. W dzień gdy odbywała się uroczysta pierwsza Msza Święta i poświęcenie kościoła, niedaleko pod stalowowolską Elektrownią niemiecki pluton egzekucyjny dokonał egzekucji 10 żołnierzy stalowowolskiego oddziału dywersyjnego Korpusu Zachodniego (AK), którzy więzieni byli w stalowowolskiej siedzibie Gestapo znajdującej się kilkaset metrów od kościoła.

Czytaj więcej: 12 grudnia 1943 r. Niemcy rozstrzelali 10 żołnierzy Korpusu Zachodniego Armii Krajowej w Stalowej Woli

Po wojnie

Pod koniec niemieckiej okupacji wraz z kilkoma działaczami konspiracyjnymi ks. Skoczyński zorganizował Komitet Obywatelski, którego zadaniem było bronić Zakłady Południowe i Elektrownię przed zniszczeniem przez wycofujących się Niemców. Po wejściu wojsk sowieckich do Stalowej Woli czuwał nad utrzymaniem porządku publicznego w czasie tworzenia nowej władzy.

Od września 1945 r. do 13 marca 1948 r. pełnił funkcję przewodniczącego Rady Narodowej w Stalowej Woli. Po wojnie przyczynił się do elektryfikacji Pława oraz do uzyskania praw miejskich przez Stalową Wolę. W 1952 r. otrzymał godność szambelana papieskiego. W 1953 r. został wicedziekanem rudnickim, a następnie przez 8 lat pełnił funkcję dziekana.

W 1956 r. po uzyskaniu od komunistów pozwolenia na budowę nowego murowanego kościoła w Stalowej Woli, zorganizował komitet, który szybko zajął się budową nowego kościoła. Budowa szła w szybkim tempie, jednak wkrótce zaniepokojone tempem prac komunistyczne władze wstrzymały budowę na 10 lat. Marzeniem wówczas ks. Skoczyńskiego było odprawienie w nowym kościele pierwszej Mszy Świętej. „Ja bym sobie życzył pierwszą Mszę św. odprawić w tym kościele” – mawiał często do znajomych.

Ks. Skoczyński nie doczekał się jednak skończenia nowej świątyni, na którą wiele lat pracował i o którą walczył z komunistami. Schorowany, zmarł 20 listopada 1967 r. Pogrzeb jego był wielką manifestacją religijną, na którą przybyło wielu mieszkańców oraz jego bliskich. Pochowany został na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli w miejscu honorowym, obok krzyża w centrum cmentarza.

Po upadku komuny na cześć ks. Skoczyńskiego – wielkiego Patrioty, żołnierza NOW, AK i działacza społecznego, ulicę przy której niegdyś znajdowała się siedziba Gestapo oraz pierwsza plebania nazwano ulicą księdza Józefa Skoczyńskiego.

Cześć Jego Pamięci!

MW / MKDAK

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Maria Rehorowska „Rozwadów nad Sanem i Charzewice w konspiracji antyniemieckiej i antysowieckiej”, www.floriansw.sandomierz.opoka.org.pl.

© COPYRIGHT 2016-2024. Wszelkie Prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów, zdjęć lub filmów bez zgody zabronione!