Historyczna „Kino Skoczka”

Przedwojenne kino, okupacyjna baza Kedywu, wkr贸tce siedziba Muzeum

Historia pot臋偶nej kamienicy przy ulicy Stanis艂awa Be艂偶y艅skiego 18 (dawnej ul. Strzeleckiej 24) si臋ga pocz膮tku XX wieku, gdy zosta艂a wybudowana oko艂o 1915 roku. Dok艂adna data budowy kamienicy nie jest znana, dokumenty z ni膮 zwi膮zane podobno sp艂on臋艂y z rozwadowskim Ratuszem, kt贸ry uleg艂 kompletnemu zniszczeniu podczas walk wojsk sowieckich z wycofuj膮cymi si臋 wojskami niemieckimi.

漏Fundacja KEDYW

Okres mi臋dzywojenny

Przed II wojn膮 kamienic臋聽nazywano „Kinem Skoczka”, poniewa偶 funkcjonowa艂a w niej sala kinowo-teatralna, kt贸r膮 operowa艂 Pan Stanis艂aw Skocze艅. Oficjalnie kino nazywa艂o si臋 „Kino Polonia” lecz Rozwadowianie, jak wida膰, preferowali w艂asn膮 nazw臋. W艂a艣cicielem kina by艂 Pan Karol Hirsch, kt贸ry za niemieckiej okupacji zosta艂 z niemieckiego rozkazu operatorem kina na dzisiejszej ul. Narutowicza (kina „Stal” W艂adys艂awa Kubikowskiego). Po II wojnie 艣wiatowej Karol Hirsch kontynuowa艂 „Kino Polonia” w nowym miejscu, kt贸re urz膮dzi艂 w聽budynku obok by艂ego s膮du na ul. D膮browskiego (Obecnie Galeria Alfonsa Karpi艅skiego).

Okres II wojny 艣wiatowej

Podczas niemieckiej okupacji sala kinowa s艂u偶y艂a jako magazyn i trzymano w niej kosze wiklinowe. Ta historyczna sala kinowo-teatralna by艂a miejscem tragicznych wydarze艅 18 Maja 1944 r. kiedy to Gestapo odkry艂o konspiracyjny lokal Kedywu Armii Krajowej krypt. „G贸rka” mieszcz膮cy si臋 na poddaszu聽kamienicy.

漏Fundacja KEDYW

18 maja 1984 r. Ods艂oni臋cie pami膮tkowej tablicy na „G贸rce” przez 偶olnierzy Kedywu Krystyn臋 Skowron-Gaj i Leszka Kami艅skiego. (fot. Walenty Sowa)

Podczas pr贸by wydostania si臋 z okr膮偶onej siedziby, 偶o艂nierze Kedywu podj臋li pr贸b臋 ucieczki przez okna kina, kiedy ugrz膮z艂 w jednym z nich 偶o艂nierz Stanis艂aw Szumielewicz ps. „Kryspin” i聽zosta艂 ci臋偶ko ranny przez granat Niemca. Gestapo wezwa艂o do Szumielewicza doktora w celu ratowania Go po to by wyci膮gn膮膰 z niego zeznania, lecz niestety nie da艂o si臋 go uratowa膰. Stanis艂aw Szumielewicz zosta艂 za艂adowany do samochodu przez Gestapo i odjechali w stron臋 miasta, prawdopodobnie zmar艂 w drodze do siedziby Gestapo w Stalowej Woli.

Drugi kt贸ry zgin膮艂 tego tragicznego dnia z grupy pi臋ciu聽uciekaj膮cych 偶o艂nierzy by艂 dow贸dca Kedywu Oficer Dywersji Stanis艂aw Be艂偶y艅ski ps. „Kret”. Be艂偶y艅ski zosta艂 zastrzelony przez niemieckich 偶o艂nierzy gdy ucieka艂 w stron臋 lasu, tu偶 za torami dworca PKP znajduj膮cego si臋 naprzeciwko „G贸rki”. Stanis艂aw Be艂偶y艅ski pr贸bowa艂 odwr贸ci膰 uwag臋 Niemc贸w by jego 偶o艂nierze mogli si臋 bezpiecznie wydosta膰 z kina, niestety zap艂aci艂 za za sw贸j heroizm 偶yciem.

Po Stanis艂awie Be艂偶y艅skim jest nazwana ulica przy kt贸rej mie艣ci si臋 鈥濭贸rka鈥 (powstaj膮ce Muzeum). W p贸艂nocnej cz臋艣ci Rozwadowa jest r贸wnie偶 ulica nazwana po poleg艂ym w tej tragedii Stanis艂awie Szumielewiczu i jego bracie Tadeuszu – 艂膮czniku Kedywu. Wydarzenia z 18 Maja 1944 r. upami臋tnia聽pami膮tkowa tablica znajduj膮ca si臋 na kamienicy, kt贸ra zosta艂a zainstalowana w 1984 r. w 40-t膮 rocznic臋 likwidacji Kedywu przez niemieckie Gestapo.

Cze艣膰 Ich Pami臋ci!