27 lutego 1925 r. urodził się Zbigniew Stagun ps. „Bili”, żołnierz Pułku „Baszta” AK, Powstaniec Warszawski

Zbigniew Stagun ps. „Bili”

27 luty 1925 – 18 października 2003

Żołnierz Armii Krajowej kompanii K-1 Batalionu „Karpaty”, Pułk „Baszta” (pułk ochrony Komendy Głównej AK)
Powstaniec Warszawski

Zbigniew Wiktor Stagun urodził się 27 lutego 1925 roku w Warszawie na tzw. Jelonkach (rejon dzielnicy Bemowo). Był synem Aleksandra i Julii z d. Borzymek. Miał trójkę rodzeństwa: siostrę Halinę i dwóch braci Jana i Kazimierza.

Okupacja i konspiracja

Po klęsce Wojska Polskiego we wrześniu 1939 roku wspólnie ze swoimi kolegami zabezpieczał broń i amunicję pozostawioną przez żołnierzy WP na terenie warszawskiej Woli. W 1940 roku, w czasie niemieckiej okupacji, w wieku 15 lat rozpoczął pracę w fabryce maszyn, silników spalinowych i pędni „T. Windyga” Teodora Windygi w Warszawie.

W marcu 1942 roku zaprzysiężony został na żołnierza Armii Krajowej i przyjął konspiracyjny pseudonim „Bili”. Później skierowany został do Kompanii K-1 Batalionu ,,Karpaty’’, Pułku ,,Baszta’’ – pułku sformowanego do ochrony sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej.

Powstanie Warszawskie

Gdy wybuchło Powstanie Warszawskiego znajdował się na Woli. Pierwsze godziny walk w powstaniu spędził wspólnie z żołnierzami zgrupowania ,,Radosław’’ na ulicy Działdowskiej w rejonie cmentarza ewangelickiego.

Już w pierwszych dniach sierpnia 1944 roku Zbigniew Stagun został ranny. Po przetransportowaniu do szpitala Karola i Marii na ul. Leszno 136 na Woli został wraz z kolegami schwytany przez Niemców i osadzony w areszcie w kościele Św. Wojciecha. Następnie został przetransportowany na Śląsk, skąd po nieudanej ucieczce z transportu kolejowego został przetransportowany dalej do niemieckiej III Rzeszy.

Niemieckie obozy

Zbigniew Stagun początkowo znalazł się w obozie pracy na terenie Niemiec, a następnie wysłany został do obozu w mieście Kufstein, w Austrii gdzie doczekał wyzwolenia obozu przez wojska amerykańskie. Powrócił do Polski 15 października 1946 roku i wkrótce ożenił się z Wilhelmią Stękowską, z którą mieli siedmioro dzieci.

Po wojnie w Stalowej Woli

W 1952 roku Zbigniew Stagun wraz z rodziną przeprowadził się do Stalowej Woli (woj. podkarpackie), gdzie otrzymał pracę jako ślusarz w dawnych Zakładach Południowych (COP) przemianowanych po wojnie na „Hutę Stalowa Wola”. W Hucie Stalowa Wola Zbigniew przepracował 30 lat. W 1982 roku przeszedł na emeryturę.

Działalność kombatancka

W czasach PRL był członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD) – powojennego komunistycznego związku kombatantów. Po upadku PRL w latach dziewięćdziesiątych XX wieku został członkiem Koła Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Stalowej Woli. Będąc na emeryturze chętnie uczestniczy w wielu spotkaniach z młodzieżą w szkołach, przybliżając młodzieży wydarzenia historyczne z czasów niemieckiej okupacji II wojny światowej i walk w Powstaniu Warszawskim. Często z kołem żołnierzy AK wyjeżdżał poza Stalową Wolę na uroczystości i spotkania upamiętniające żołnierzy AK, aby oddać im hołd za przelaną krew dla wolnej Polski.

Zbigniew Stagun był jednym z inicjatorów umieszczenia tablicy pamiątkowej na Publicznej Szkole Podstawowej nr 1 im. Wacława Górskiego w Stalowej Woli, która upamiętnia akcję żołnierzy Kedywu Obwodu Nisko-Stalowa Wola z 8 grudnia 1943 roku na terenie szkoły (w czasie okupacji szpital), podczas której uwolniony został m.in. zastępca komendanta obwodu AK Nisko-Stalowa Wola i przyszły Powstaniec Warszawski Ryszard Śliżyński ps. „Bystry”.

Odznaczenia

Zbigniew Stagun był odznaczony Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanckim. Posiadał odznaczenie pułku Armii Krajowej ,,Baszta’’ z legitymacją nr. 363, odznakę związku Powstańców Warszawskich z legitymacja nr. 4151, odznakę pamiątkową 50 lecia Powstania Warszawskiego, odznakę za Akcję „Burza”.

Zbigniew Stagun zmarł 18 października 2003 roku w wieku 78 lat. Spoczywa na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli.

Cześć Jego Pamięci!

MW / MKDAK

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii krajowej (w organizacji), Materiały Sławomira Staguna.