14 kwietnia 1927 r. urodziła się Waleria Ambroziewicz-Pluta ps. „Czapla”

Waleria Ambroziewicz-Pluta ps. „Wala”, „Czapla”

14 kwietnia 1927 – 3 stycznia 2011

Sanitariuszka oddziału „Bakcyl” (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) – IV zgrupowanie „Gurt” w Powstaniu Warszawskim

Waleria Pluta z d. Ambroziewicz urodziła się 14 kwietnia 1927 roku w Horochowie w województwie wołyńskim na Kresach Wschodnich. Była córką Michała i Marii z d. Imbiorowicz. Miała siostrę bliźniaczkę Kazimierę, która również walczyła w Powstaniu Warszawskim i zginęła. W 1939 roku po aresztowaniu jej ojca przez Rosjan, przedostała się z matką i siostrą do Warszawy. Ojciec Michał został zmobilizowany do formowanej w ZSRR Armii Polskiej pod dowództwem gen. Władysława Andersa, później jako żołnierz II Korpus Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie przeszedł szlak bojowy do Włoch i walczył pod Ankoną.

Konspiracja

W 1941 roku, w Warszawie wstąpiła wraz z siostrą do konspiracyjnego harcerstwa, w którym zajmowała się kolportażem konspiracyjnej prasy i przeszła kurs dla sanitariuszy.

Powstanie Warszawskie

W sierpniu 1944 roku w momencie wybuchu Powstania Warszawskiego, Waleria Ambroziewicz i jej siostra miały 17 lat. Obydwie przydzielone zostały do Sanitariatu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Waleria skierowana została do oddziału „Bakcyl” dra Henryka Lenka, wchodzącego w skład IV zgrupowania „Gurt” kapitana Kazimierza Czapli. Służyła jako sanitariuszka na polu walki w Śródmieściu Północ oraz w Szpitalu Polowym na ul. Złotej 58. Siostra Kazimiera zginęła podczas Powstania, została rozerwana przez wybuch szrapnela.

Po zakończeniu Powstania Waleria została wraz personelem medycznym szpitala przetransportowana przez Niemców do obozu przejściowego Dulag 121 w Pruszkowie i następnie do obozu przejściowego w Czerwonym Prądniku (obecnie dzielnica Krakowa), gdzie doczekała wejścia wojsk sowieckich i uwolnienia.

Po wojnie w Stalowej Woli

Po wojnie Waleria Ambroziewicz ukończyła studia na Wydziale Ekonomii w Krakowie, uzyskując dyplom nr 1. Po studiach wyszła za mąż za Stanisława Plutę i urodziła syna Andrzeja. W 1961 roku przeprowadziła się z rodziną do Stalowej Woli (woj. podkarpackie), gdzie jej mąż jako lekarz rozpoczął pracę w przychodni Rejonowej.

W Stalowej Woli Waleria początkowo pracowała w Szpitalu Miejskim, później została kierownikiem Działu Służb Społecznych. W latach 1990-1993 pełniła funkcję pierwszego dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Stalowej Woli. Była także przewodniczącą oddziału Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej.

W 1993 roku przeszła na emeryturę i została członkiem Koła Żołnierzy Armii Krajowej w Stalowej Woli. Przez kilka lat była także radną w Radzie Miejskiej miasta Stalowej Woli.

Odznaczenia

Z walkę w Powstaniu Warszawskim odznaczona została Warszawskim Krzyżem Powstańczym oraz Krzyżem Partyzanckim. W czasach PRL odznaczona została Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski tzw. „Krzyżem Chlebowym”. W 1988 roku otrzymała od władz miejskich tytuł „Zasłużony dla miasta Stalowej Woli”.

Waleria Ambroziewicz-Pluta zmarła 3 stycznia 2011 roku w Stalowej Woli. Spoczywa wraz z mężem i ojcem na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli.

Cześć Jej Pamięci!

MW / MKDAK

źródła: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Biogramy Muzeum Powstania Warszawskiego, relacja syna Andrzeja Pluty.