Dionizy Koman

3 czerwca 1901 – 31 października 1941

Żołnierz Wojska Polskiego II RP
Inicjator Służby Zwycięstwu Polski (SZP) w Stalowej Woli
Komendant Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) w Stalowej Woli

Dionizy Koman urodził się 3 czerwca 1901 roku w Łodzi (woj. łódzkie). Był synem Józefa i Marii z d. Faf. Ukończył rosyjską szkolę przemysłową. W listopadzie 1918 roku podczas trwającej I wojny światowej jako siedemnastoletni harcerz Batalionu Harcerskiego brał udział w rozbrajaniu Niemców. Na początku 1919 roku został powołany do tworzącego się Wojska Polskiego II RP i przydzielony został do 32 pułku piechoty, z którym skierowany został na wschodni front do walk w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczył w walkach na wschodnim froncie m in. na froncie wołyńskim, litewskim, poleskim i białoruskim. Po ukończeniu walk uczestniczył w likwidacji band w okolicach Baranowicz na dzisiejszej Białorusi.

W 1922 roku powrócił do nauki i rozpoczął szkolenie w Wyższej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki w Poznaniu (woj. wielkopolskie), którą ukończył w 1925 roku. W latach 1926-1932 był nauczycielem w zawodowych szkołach dokształcających. Następnie pracował na stanowisku kierownika wydziału mechanicznego w Fabryce Metalurgicznej w podwarszawskim Ursusie. Był także konstruktorem napędów zębatych w łódzkim Towarzystwie Akcyjnym Budowy Transmisji, Maszyn i Odlewni Żelaza „J. JOHN” oraz pracownikiem firmy Siemens w Poznaniu.

Stalowa Wola

Końcem 1937 roku przeprowadził się do nowo budowanego miasta Stalowej Woli gdzie 1 stycznia 1938 roku rozpoczął pracę w nowo otwartych Zakładach Południowych – Centralnego Okręgu Przemysłowego. W stalowowolskich ZP pracował na stanowisku starszego technika w narzędziowni. Podczas budowy przyzakładowego osiedla zamieszkał początkowo w pobliskim Rudniku nad Sanem, z którego dojeżdzał pociągiem do pracy.

Konspiracja

Po wybuchu II wojny przerwał pracę w Zakładach Południowych. Do ZP powrócił 20 października 1939 roku, wówczas zakład przekształcony został w niemieckie zakłady zbrojeniowe „Herman Göring Stahlwerke – Werk Stalowa Wola”. Od samego początku niemieckiej okupacji zaangażował się w tworzącą się konspirację antyniemiecką w Zakładach i na terenie miasta Stalowej Woli. Był inicjatorem konspiracyjnej komórki Służby Zwycięstwa Polski (SZP) w Stalowej Woli, którą utworzył wraz z kolegami z ZP Janem Zatopiańskim i Kazimierzem Zahoreckim. 13 listopada 1939 roku na rozkaz Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego, SZP została przekształcona w zbrojną organizację Polskiego Państwa Podziemnego o nazwie Związek Walki Zbrojnej (ZWZ). Po powołaniu ZWZ Dionizy Koman został mianowany pierwszym Komendantem ZWZ w Stalowej Woli.

Zamordowany w KL Auschwitz

18 maja 1940 roku Dionizy Koman aresztowany został przez Niemców w masowych aresztowaniach urządzonych w Stalowej Woli, Rozwadowie, Nisku i wywieziony został do więzienia w Tarnowie. W grudniu 1940 roku przetransportowany został do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz do Oświęcimia, gdzie zarejestrowany został 12 grudnia 1940 roku z numerem 6735. 31 października 1941 roku zamordowany został przez Niemców na terenie obozu KL Auschwitz.

Dionizy Koman był żonaty. Z żoną Marią z d. Charzyńską mieli dwoje dzieci – Pawła i Anię. Ku czci jego pamięci, jedna z ulic w Stalowej Woli na osiedlu Zasanie nosi dziś jego imię.

Cześć Jego Pamięci!

MW / MKDAK

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii krajowej (w organizacji), Wspomnienia Pawła Komana, Dionizy Garbacz „Brunatne Lata”.

© COPYRIGHT 2016-2024. Wszelkie Prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów, zdjęć lub filmów bez zgody zabronione!