ks. Gustaw Nachajski ps. „Tadeusz Tomicki”

13 sierpnia 1898 – 2 sierpnia 1944

Żołnierz Wojska Polskiego – Armii „Wschód”
Żołnierz 1 Pułk Piechoty 1 Dywizji Polskich Legionów Wojska Polskiego (II RP)
Kapelan rezerwy Wojska Polskiego II RP (major)
Żołnierz i kapelan Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW)
Uczestnik wojny polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej
Powstaniec Warszawski

Ksiądz kanonik Gustaw Nachajski urodził się 13 sierpnia 1898 roku w Ulanowie w województwie lwowskim (obecnie woj. podkarpackie). Po ukończeniu gimnazjum w Jarosławiu (woj. podkarpackie), w 1916 roku wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu (woj. podkarpackie) gdzie 22 maja 1921 roku otrzymał święcenia kapłańskie.

Służba Ojczyźnie

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w latach 1918-1919 był żołnierzem Wojska Polskiego – Armii „Wschód”, z którą walczył w obronie Lwowa i Kresów Wschodnich podczas wojny polsko-ukraińskiej. Później służył w 1 pułku piechoty 1 Dywizji Polskich Legionów Józefa Piłsudskiego Wojska Polskiego II RP, z którym walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Był uczestnikiem bitwy o Dyneburg, brał udział w tzw. wyprawie na Kijów i walczył w 1920 roku w Bitwie Warszawskiej zwanej „Cudem nad Wisłą”. Uczestniczył też w wyzwalaniu Drohiczyna, Białegostoku i Lidy.

Po zakończeniu działań wojennych studiował prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W latach 1921-1939 był wikarym w parafiach w Sieniawie, Miechocinie oraz jako katecheta w Tarnobrzegu, Nisku i Jaworniku Polskim na Podkarpaciu. W styczniu 1928 roku został mianowany w Warszawie na kapelana rezerwy w stopniu majora.

Jeszcze w latach dwudziestych XX wieku ks. Gustaw Nachajski związał się z ruchem ludowym. Do lat trzydziestych był członkiem Stronnictwa Ludowego (SL). Prawdopodobnie po obaleniu rządu Wincentego Witosa zrezygnował z członkostwa w SL i związał się z ruchem narodowym i wkrótce został członkiem Stronnictwa Narodowego (SN).

Okupacja niemiecka

Początkiem października 1939 roku uczestniczył w konspiracyjnym zebraniu działaczy SN w domu Stanisława Stojakowskiego w Nisku (woj. podkarpackie), gdzie przewodniczący SN Kazimierz Mirecki ps. „Żmuda” przedstawił plan utworzenia organizacji wojskowej nazwanej później Narodową Organizacją Wojskową (NOW). Na wiosnę 1940 roku został mianowany wiceprezesem Zarządu Okręgu SN w Rzeszowie. Działając w konspiracji antyniemieckiej służył jako kapelan dla żołnierzy NOW w okręgu rzeszowskim, używając konspiracyjnego pseudonimu „Tadeusz Tomicki”.

W późniejszym czasie okupacji Zarząd Główny SN powołał ks. Nachajskiego do centrali Wydziału Organizacyjnego w Warszawie, gdzie 1 sierpnia 1944 roku wybuchło Powstanie Warszawskie. Ks. Gustaw Nachajski zginął na drugi dzień po wybuchu powstania w niejasnych okolicznościach. Według powojennych relacji świadków, zginął w niemieckiej egzekucji drugiego dnia powstania na placu Narutowicza.

Odznaczenia

Za dzielność i wierną służbę Ojczyźnie podczas obrony Lwowa i Kresów Wschodnich w latach 1918-1919, ks. Gustaw Nachajski otrzymał z rąk Dowódcy Armii „Wschód” dyplom i odznakę honorową „Orlęta”. 24 lipca 1921 roku odznaczony został Krzyżem Walecznych przez dowództwo 1 Dywizji Polskich Legionów Józefa Piłsudskiego.

Symboliczny grób

Ciało ks. Gustawa Nachajskiego nigdy nie zostało odnalezione po Powstaniu Warszawskim. Symboliczna tablica upamiętniająca jego osobę została umieszczona na grobie jego rodziców na Cmentarzu Parafialnym w Ulanowie (woj. podkarpackie).

W Stalowej Woli do dziś mieszkają członkowie rodziny ks. Nachajskiego, którzy przybyli tutaj po wojnie z pobliskiego Ulanowa.

Cześć Jego Pamięci!

MW / MKDAK

źródła: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Stanisław Puchalski „Partyzanci Ojca Jana”, Krzysztof Kaczmarski „Podziemie Narodowe na Rzeszowszczyźnie”.

© COPYRIGHT 2016-2024. Wszelkie Prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów, zdjęć lub filmów bez zgody zabronione!