Żytomierz Szumbarski ps. „Żyto”, „Ziuk”

16 grudnia 1922 – 28 grudnia 1943

Żołnierz Armii Krajowej placówki w Stalowej Woli
Żołnierz oddziału NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysiężniaka

Żytomierz Szumbarski urodził się 16 grudnia 1922 roku w Dąbrowie Górniczej na Śląsku. Był synem Wojciecha i Marianny. Miał starszego brata Zdzisława (też żołnierz NOW-AK ps. „Kali”). W 1940 roku przyjechał do Stalowej Woli (woj. lwowskie, obecnie woj. podkarpackie) do starszego brata Zdzisława, gdzie wkrótce rozpoczął pracę w okupowanych Zakładach Południowych (Centralnego Okręgu Przemysłowego) przemianowanego wówczas przez niemców na zakłady zbrojeniowe „Hermann Göring Stahlwerke – Werk Stalowa Wola”,które później zmienili jeszcze raz na „Stahlwerke Braunschweig G.m.b.H. – Werk Stalowa Wola”.

Konspiracja

W Stalowej Woli nawiązał kontakty z antyniemieckim podziemiem i został zaprzysiężony do Armii Krajowej. W grudniu 1943 roku podczas fali aresztowań żołnierzy Korpusu Zachodniego (AK) na terenie Zakładów zbiegł wraz z bratem Zdzisławem ze Stalowej Woli udając się na tzw. Zasanie do bazującego tam partyzanckiego oddziału NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysiężniaka, który wówczas współpracował z komendą Obwodu Nisko-Stalowa Wola AK i przyjmował spalonych żołnierzy z obwodu.

Zginął walcząc

Żytomierz Szumbarski zginął wraz z bratem Zdzisławem 28 grudnia 1943 roku w Grabie koło Jarocina (woj. podkarpackie) podczas niemieckiej obławy na wioskę Grabę, gdzie podczas świąt Bożego Narodzenia bazował oddział „Ojca Jana”. W bitwie, która rozegrała się Niemcami oprócz braci Szymbarskich zginęło dziewięciu żołnierzy ze Stalowej Woli.

Ekshumacja i uroczysty pogrzeb

31 października 1945 roku bracia Szumbarscy zostali ekshumowani z grupą ośmiu poległych partyzantów ze zbiorowej mogiły w Grabie i przeniesieni zostali do Mauzoleum Żołnierzy AK na Cmentarz Komunalny do Stalowej Woli gdzie spoczywaja do dziś.

Mauzoleum tuż po otwarciu w 1947 r. (fot. Muzeum Kedywu)

Cześć Jego Pamięci!

MW / MKDAK

źródło: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Dionizy Garbacz „Stalowa Wola „1937–1945”. Praca zbiorowa „Oddali życie za Polskę – Żołnierze i dowódcy Armii Krajowej Obwodu Nisko–Stalowa Wola”, fot. Archiwum D. Garbacza.

16 grudnia 1922 r. urodził się Żytomierz Szumbarski ps. „Ziuk” – żołnierz AK i NOW.

Żytomierz Szumbarski ps. „Żyto”, „Ziuk”