14 kwietnia 1927 r. urodziła się Waleria Ambroziewicz-Pluta ps. „Czapla” – konspiracyjna harcerka i Powstaniec Warszawski
Waleria Ambroziewicz-Pluta ps. „Wala”, „Czapla”
14 kwietnia 1927 – 3 stycznia 2011
Harcerka konspiracyjnego harcerstwa (Warszawa, nie znane zgrupowanie)
Sanitariuszka oddziału „Bakcyl” (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) – IV zgrupowanie „Gurt” w Powstaniu Warszawskim
Waleria Pluta z d. Ambroziewicz urodziła się 14 kwietnia 1927 roku w Horochowie w województwie wołyńskim na Kresach Wschodnich. Była córką Michała i Marii z d. Imbiorowicz. Miała siostrę bliźniaczkę Kazimierę, która również walczyła w Powstaniu Warszawskim i w nim zginęła.
Wybuch wojny
W 1939 roku po aresztowaniu jej ojca Michała przez Rosjan, przedostała się wraz z matką i siostrą z Kresów do Warszawy. Ojciec Michał później po tzw. układzie Sikorski-Majski został zmobilizowany do formowanej z polskich więźniów w ZSRR Armii Polskiej pod dowództwem gen. Władysława Andersa i następnie jako żołnierz II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie przeszedł szlak bojowy do Włoch i walczył bitwie o Ankonę.
Konspiracja antyniemiecka
W Warszawie wraz z siostrą Kazimierą w 1941 roku wstąpiły do konspiracyjnego harcerstwa, w którym przeszły kurs dla sanitariuszy i zajęły się kolportażem konspiracyjnej prasy.
Powstanie Warszawskie
W sierpniu 1944 roku w momencie wybuchu Powstania Warszawskiego Waleria Ambroziewicz i jej siostra miały 17 lat. Obydwie wkrótce przydzielone zostały do pomocy w Sanitariacie Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Waleria skierowana została do IV zgrupowania „Gurt” dowodzonego przez kapitana Kazimierza Czapli z przydziałem do oddziału „Bakcyl” dowodzonego przez dra Henryka Lenka. Z tym oddziałem służyła jako sanitariuszka na polu walki w Śródmieściu Północ oraz w Szpitalu Polowym na ul. Złotej 58. Niestety jej siostra Kazimiera nie przeżyła powstania, zginęła męczeńską śmiercią gdy rozerwana została wybuchem szrapnela.
Po zakończeniu Powstania Warszawskiego Waleria została wraz personelem medycznym szpitala aresztowana przez Niemców i przetransportowana do obozu przejściowego Dulag 121 w Pruszkowie, i stamtąd następnie trafiła do obozu przejściowego w Czerwonym Prądniku (obecnie dzielnica Krakowa) gdzie dożyła wejścia wojsk sowieckich i uwolnienia.
Po wojnie w Stalowej Woli
Po wojnie Waleria Ambroziewicz ukończyła studia na Wydziale Ekonomii w Krakowie uzyskując dyplom nr 1. Po ukończeniu studiów Waleria wyszła za mąż za Stanisława Plutę i urodziła syna Andrzeja. W 1961 roku rodzina Plutów przeprowadziła się do Stalowej Woli (woj. podkarpackie) gdzie jej mąż rozpoczął pracę jako lekarz w przychodni Rejonowej.
W Stalowej Woli Waleria początkowo pracowała w Szpitalu Miejskim, później została kierownikiem Działu Służb Społecznych. W latach 1990-1993 pełniła funkcję pierwszego dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Stalowej Woli. Była także przewodniczącą oddziału Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej.
W 1993 roku przeszła na emeryturę i została członkiem Koła Żołnierzy Armii Krajowej w Stalowej Woli. Przez kilka lat była także radną w Radzie Miejskiej miasta Stalowej Woli.
Odznaczenia
Z walkę w Powstaniu Warszawskim odznaczona została Warszawskim Krzyżem Powstańczym oraz Krzyżem Partyzanckim. W czasach PRL odznaczona została Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski tzw. „Krzyżem Chlebowym”. W 1988 roku otrzymała od władz miejskich tytuł „Zasłużony dla miasta Stalowej Woli”.
Waleria Ambroziewicz-Pluta zmarła 3 stycznia 2011 roku w Stalowej Woli. Spoczywa wraz z mężem i ojcem Michałem na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli.
Cześć Jej Pamięci!
MW / MKDAK
źródła: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Biogramy Muzeum Powstania Warszawskiego, relacja syna Andrzeja Pluty.
© 2016-2025 MKDAK. Wszelkie Prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów, zdjęć lub filmów bez zgody zabronione!