Eksponaty wojsk alianckich w przyszłym muzeum

Podczas trzy-miesięcznej operacji „Overlord” wojsk alianckich we francuskiej Normandii, amerykańskie wojsko zrzuciło kilkadziesiąt tysięcy sztuk wojskowych motocykli marki Harley-Davidson model WLA, które służyły na zachodnim froncie II wojny światowej. Podczas przygotowanej przez nas wystawy militariów z okazji 72 rocznicy likwidacji rozwadowskiego Kedywu Armii Krajowej, która odbyła się 18 maja br. można było zobaczyć oryginalny taki motocykl z 1942 r. Wraz z motocyklem był eksponowany oryginalny mundur amerykańskiej 5-tej Armii z oddziałów Military Police – amerykańskiej żandarmerii wojskowej. Warto tutaj wspomnieć, że amerykańska 5 Armia wraz z oddziałami Polskich Sił Zbrojnych 2 Korpusu pod dowództwem Generała Władysława Andersa walczyła pod Monte Cassino. Zdobycie przez Polaków Monte Cassino otworzyło amerykanom drogę na Rzym i późniejsze jego zdobycie. Poniżej historia tych eksponatów. Wszystkie zaprezentowane eksponaty w przyszłości będą częścią ekspozycji poświęconej wojskom alianckim II wojny światowej, które zamierzamy stworzyć w przyszłym muzeum.

Motocykl Harley–Davidson WLA

Silnik: 2 cylindrowy, dolnozaworowy w układzie V 45 stopni
Pojemość: 45 cali sześciennych – 740 cm3
Koszt jednej sztuki dla US Army w 1942 r.: $377,04 USD

Model WLA powstał na bazie cywilnego modelu WL. W symbolach modelu „W” oznacza rodzaj silnika, czyli 45 calowy, dolnozaworowy „dolniak”, nazywany w stanach „Flathead”. „L” oznacza że jest to wersja o wysokiej kompresji, a literka „A” oznacza że jest to model „Army” czyli dla wojska USA.

Model WLA był produkowany w latach 1939 – 1952 dla potrzeb Armii amerykańskiej. Motocykle produkowane w okresie II Wojny Światowej w latach 1942-1945 miały stemplowany ten sam rocznik produkcji (1942), ze względu na przyspieszoną produkcję wojenną. W tym okresie wyprodukowano 7 wariantów modelu WLA. Po numerze produkcyjnym silnika można ustalić rok produkcji i typ motocykla. Eksponat Fundacji „KEDYW” posiada niski numer seryjny, co oznacza że jest to typ III wyprodukawany między majem 1942 r., a kwietniem 1943 r.

Wejście Stanów Zjednoczonych w II Wojnę Światową spowodowało znaczne zwiększenie produkcji modelu WLA. Firma HARLEY-DAVIDSON wyprodukowała ponad 60.000 motocykli i części na kolejne 30.000 sztuk. Jeszcze przed wkroczeniem do walk II wojny światowej przez USA, Stany Zjednoczone w ramach programu „Lend-Lease” sprzedały do ZSSR ponad 30.000 motocykli WLA oraz WLR. Kilka tysięcy sztuk zasiliło również różne wojska alianckie. Reszta tzw. „wuelek” wylądowała z oddziałami „US Army” na zachodnim froncie i wyzwalała Europę z niemieckiej okupacji, gdzie motocykl został nazwany „Liberator” czyli wyzwoliciel. Do dziś w stanach mówi się na motocykl „The Bike that won the war” czyli „Motocykl który wygrał wojnę”. We francuskiej Normandii jest nawet w jednej z miejscowości wyzwolonych przez amerykańską armię pomnik amerykańskiego „wyzwoliciela”.

Motocykle Harley Davidson WLA podczas służby w II wojnie światowej.

 

---

Historia amerykańskiej 5 Armii

5 Armia została aktywowana 5 stycznia 1943 r. w Oujda we francuskim Maroko aby asystować anglo-amerykańskiej inwazji francuskiego Maroko i późniejszej inwazji Włoch. Jej pierwszym dowódcą był Generał Mark Clark. Po zabezpieczeniu Północnej Afryki, 5 Armia stała się głównym komponentem „Operation Avalanche” (Operacja Lawina), szturmowej akcji przy użyciu amfibii na włoskie Salerno we wrześniu 1943 r. Na wiosnę 1944 r. 5 Armia dołączyła do wojsk alianckich w walkach pod Monte Cassino w których skład wchodziły Polskie Siły Zbrojne pod dowództwem Generała Władysława Andersa. Po długiej walce z Niemcami 18 maja 1944 r. wojska alianckie przebiły niemiecką obronę i tego dnia Polskie Siły Zbrojne zdobyły Monte Cassino, co umożliwiło 5 Armii dalszy marsz w stronę Rzymu. 5 czerwca 1944 r. 5 Armia zdobyła Rzym, było to pierwsze odbicie europejskiej stolicy zanotowane przez amerykanów. Po zdobyciu Rzymu 5 Armia dalej maszerowała na północ, wypychając niemieckiego okupanta z Włoch. 5 maja 1945 r. 5 Armia dołączyła do amerykańskiej 7 Armii na granicy włosko-austriackiej. Trzy dni później Niemcy skapitulowały i II wojna światowa dobiegła końca.