W poniedzia艂ek 12 grudnia 2016 roku spotykamy si臋 aby uczci膰 pami臋膰 zapomnianych Bohater贸w stalowowolskiego Korpusu Zachodniego, kt贸ry podlega艂 dow贸dztwie Armii Krajowej.
12 grudnia 1943 roku w Stalowej Woli w lasku pod Elektrowni膮 Niemcy rozstrzelali 10 cz艂onk贸w konspiracyjnego Korpusu Zachodniego podczas gdy odbywa艂a si臋 uroczysto艣膰 po艣wi臋cenia ko艣cio艂a 艢w. Floriana.
Historia
Korpus Zachodni (KZ) powsta艂 jako struktura Zwi膮zku Walki Zbrojnej (ZWZ), po scaleniu ZWZ z Armi膮 Krajow膮 podlega艂 dow贸dztwie AK. W 1941 roku z inicjatywy Kazimierza Kazimierczaka oraz Alojzego Holeksy rozpocz膮艂 dzia艂anie stalowowolski Korpus Zachodni. Stalowowolski KZ by艂 podporz膮dkowany stalowowolskiemu Komendantowi Obwodu 鈥濶iwa鈥 AK (Nisko-Stalowa Wola) i zrzesza艂 oko艂o 30 wysiedlonych 偶o艂nierzy przyby艂ych do Stalowej Woli z Poznania, 艢l膮ska i Zag艂臋bia.
Wpadka i aresztowanie
7 grudnia 1943 r. oddzia艂 KZ wraz z oddzia艂em 偶o艂nierzy z rozwadowskiego Kedywu wsp贸lnie wyruszyli w przyszowskie lasy w celu odkopania zakopanej we wrze艣niu 1939 roku broni. Po udanej akcji wydobycia broni z terenu niemieckiego poligonu, 偶o艂nierze wyruszyli z powrotem do Stalowej Woli. Podczas powrotu pada艂 艣nieg, w chwili dotarcia do Stalowej Woli przesta艂o pada膰, konspiranci pozostawili po sobie 艣wie偶e 艣lady na 艣niegu. Nast臋pnego dnia z rana Niemcy natrafili na 艣lady i postanowili sprawdzi膰 dok膮d wiod膮. Trop prowadzi艂聽do baraku przy dzisiejszej ul. Ofiar Katynia, w kt贸rym ukryto odkopan膮 na akcji bro艅, by艂o to rownie偶 miejsce zamieszkania cz艂onka KZ Antoniego Och臋dzana. 聽W domu Och臋dzana gestapo aresztowa艂o domownika oraz jego go艣cia, r贸wnie偶 cz艂onka KZ聽 Franciszka Kat臋. W kr贸tce zacz臋艂y si臋 aresztowania w Zak艂adach Po艂udniowych w Stalowej Woli, gdzie pracowali konspiranci KZ. W sumie Niemcy zdo艂ali aresztowa膰 oko艂o 40 os贸b, w艣r贸d aresztowanych znale藕li si臋 prawie wszyscy uczestnicy wyprawy z KZ. Jeden cz艂onek KZ Henryk Liniwewiecki ps. „Tom” podczas aresztowania za偶y艂 cyjanek potatsu i zmar艂 w r臋kach Gestapo i zosta艂 zakopany na terenie zaklad贸w, 偶o艂nierzom Kedywu uda艂o si臋 unikn膮膰 aresztowania.
Legitamcja Heryka Liniewieckiego ps. „Tom” z Zak艂ad贸w Po艂udniowych w Stalowej Woli. (fot. zbiory rodzinne Liniewieckich)
Historia Henryka Liniewieckirgo ps. „Tom” tutaj…
Wykonanie ostentacyjnej egzekucji
Zaledwie kilka dni po aresztowaniach w Zak艂adach Po艂udniowych, Niemcy postanowili wykona膰 wyrok na cz艂onkach KZ, kt贸rych wi臋ziono w siedzibie Gestapo w Stalowej Woli. Wyrok na cz艂onkach KZ wykonano celowo podczas gdy odbywa艂a si臋 uroczysto艣膰 po艣wi臋cenia ko艣cio艂a 艢w. Floriana 12 grudnia 1943 roku.
Po艣wi臋cenie ko艣cio艂a 艢w. Floriana w Stalowej Woli 12 grudnia 1943 r. (fot. Dionizy Garbacz)
Tak ten dzie艅 wspomina艂 艣wiadek wydarze艅 dr Eugeniusz 艁azowski ps. „Leszcz” z rozwadowskiej AK:
W 1941 roku Niemcy zacz臋li wysiedla膰 wsie na po艂udnie od Stalowej Woli na poligon, czy te偶 lotnisko. Na tym terenie, we wsi Stany, by艂 stary ko艣ci贸艂. W艣r贸d Polak贸w powsta艂 projekt, aby ten ko艣ci贸艂 przenie艣膰 do Stalowej Woli. O dziwo, Niemiec (Kurt) Scholze, 贸wczesny dyrektor zak艂ad贸w, zgodzi艂 si臋 na to. Na pewno nie z sympatii do Polak贸w, lecz jego religijne antidotum na komunizm, kt贸rego si臋 obawia艂. Ochotnicz膮 prac臋 i fundusze na to przedsi臋wzi臋cie ofiarowa艂o polskie spo艂ecze艅stwo Stalowej Woli. Scholze przydzieli艂 ci臋偶ar贸wki zak艂ad贸w na transport cz臋艣ci rozebranego ko艣cio艂a.
Ze wzruszeniem Polacy czekali na otwarcie i po艣wi臋cenie ko艣cio艂a w dniu 12 grudnia 1943 roku. Niemcy nie omieszkali tej uroczysto艣ci wykorzysta膰 dla swojej propagandy – przybyli dygnitarze Generalnej Guberni i ekipa filmowa.
Nie zapomnieli jednak o terrorze. W godzinie po艣wi臋cenia ko艣cio艂a, pierwszej Mszy 艢wi臋tej i filmowania tej uroczysto艣ci – w lesie, w pobli偶u elektrowni Ozet, rozstrzelali 10 akowc贸w. Ten w艂a艣nie konw贸j 艣mierci i ubezpieczaj膮cy go oddzia艂 min膮艂em w drodze od „Ojca Jana” (dow贸dcy odz. partyzanckiego „Ojca Jana” – przyp. red. )…
Podczas gdy zaczyna艂y si臋 uroczysto艣ci w ko艣ciele 艢w. Floriana z siedziby Gestapo przy dzisiejszej ul. Ks. Skoczy艅skiego 26, tu偶 na przeciw ko艣cio艂a, za艂adowano do samochodu聽10 skazanych cz艂onk贸w Korpusu Zachodniego i wywieziono ich do聽lasku pod stalowowolsk膮 Elektrowni臋 i tam ich rozstrzelano.
W egzekucji 12 grudnia 1943 r. zgin臋li nast臋puj膮cy cz艂onkowie Korpusu Zachodniego:
- Alojzy Holeksa 鈥 Pierwszy Komendant Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), p贸藕niej Komendant KZ.
- Kazimierz Kazimierczak
- Franciszek Kata
- Antoni Och臋dzan
- Piotr Muszy艅ski
- Czes艂aw Olszewski
- Ludwik Piecha
- Wies艂aw Zago藕dzi艅ski
- Aleksander Chawstikow
- Marian Januszek
Cze艣膰 Ich Pami臋ci!
Miejsce wykonania egzekucji na cz艂onkach KZ pod Elektrowni膮 w Stalowej Woli. (fot. Fundacja KEDYW)
Z okazji 73. rocznicy rozstrzelania cz艂onk贸w stalowowolskiego Korpusu Zachodniego pragniemy wraz ze Stowarzyszeniem Rekonstrukcji Historycznej 鈥濸artyzant鈥 oraz Fundacj膮 鈥濸rzywr贸膰my Pami臋膰鈥 zaprosi膰 wszystkich mieszka艅c贸w Stalowej Woli do uczczenia razem z nami naszych zapomnianych Bohater贸w Korpusu Zachodniego AK.
Tego dnia b臋dziemy r贸wnie偶 wspomina膰 Henryka Liniewieckiego ps. 鈥濼om鈥 cz艂onka KZ, kt贸ry podczas aresztowania w Zak艂adach Po艂udniowych za偶y艂 cyjanek potasu i zmar艂 w r臋kach gestapo.
- O godz. 15:00 w ciszy z艂o偶ymy kwiaty pod pomnikiem na miejscu egzekucji w lasku pod Elektrowni膮.
- O godz. 16:00聽przejedziemy pod stalowowolskie Mauzoleum na Cmentarz Komunalny gdzie spoczywaj膮聽cia艂a ekshumowanych z lasku os贸b i z艂o偶ymy kwiaty na ich grobach.
- O godz. 18:00 na cze艣膰 poleg艂ym Bohaterom zostanie odprawiona Msza 艢wi臋ta w ko艣ciele 艢w. Floriana w Stalowej Woli.
Zapraszamy do uczestnictwa!
www.kedyw.pl
MW