22 października 1995 r. odeszła Helena Mirecka-Matkowska ps. „Justynka” | Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji)

Helena Mirecka-Matkowska ps. „Justynka”

ur. 25 grudnia 1918 r. – zm. 22 października 1995 r.

Żołnierz Narodowej Organizacji Wojskowej Kobiet (NOWK) w Stalowej Woli
Łączniczka władz Stronnictwa Narodowego z Komendą Główną AK podczas Powstania Warszawskiego

Helena Mirecka urodziła się 25 grudnia 1918 r. w Ulanowie koło Rudnika nad Sanem, w dawnym województwie Lwowskim (dzisiejsze Podkarpackie). Była ósmym dzieckiem Dominika i Pauliny Mireckich. Szkołę podstawową ukończyła w Racławicach, a następnie w 1937 r. gimnazjum w Nisku. Po zdaniu matury podjęła studia prawnicze na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.

Helena Mirecka pochodziła z wielodzietnej religijnej i patriotycznej rodziny, z której wielu członków rodziny odegrało czołowe role w historii ruchu narodowego oraz konspiracji antyniemieckiej podczas II wojny światowej. Jako młoda dziewczyna uczęszczała na kursy wychowania narodowego i należała do Młodzieży Wszechpolskiej.

Konspiracja

W 1940 r. podczas niemieckiej okupacji podjęła pracę jako kasjerka w stołówce Spółdzielni Spożywców „Stalowa Wola” (dzisiejszy budynek TV Miejskiej na ul. ks. J. Popiełuszki), gdzie działał także punk kontaktowy komendy okręgu rzeszowskiego Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), któremu dowodził jej brat Kazimierz ps. „Żmuda”. Tak jak jej starsze rodzeństwo Helena została łącznikiem stalowowolskiej NOW i wkrótce zajęła się organizowaniem sieci łączności i kolportażu podziemnego pisma NOW pt. „Walka”. W czasie pracy na stołówce w Stalowej Woli zorganizowała także wraz z siostrą Janiną wysyłkę paczek żywnościowych do więzień i obozów koncentracyjnych.

Po przeniesieniu przez Kazimierza Mireckiego komendy okręgu rzeszowskiego NOW ze Stalowej Woli do Jarosławia wyjechała do Warszawy, gdzie została łączniczką naczelnych władz Stronnictwa Narodowego z Delegaturą Komendy Głównej Armii Krajowej. Po wybuchu Powstania Warszawskiego pozostała łącznikiem SN i brała udział w Powstaniu. Po klęsce Powstania dostała się do niewoli i została przewieziona do obozu w Pruszkowie, skąd jednak wkrótce udało jej się wydostać. Po wydostaniu się z obozu skierowana została przez SN jako siostra PCK do Czerwonego Krzyża do Pruszkowa, gdzie dostała zadanie wydostawania ważnych działaczy podziemia, co jak wspominała jej starsza siostra Maria Mirecka-Loryś „czyniła z dużym powodzeniem”.

Helena Mirecka-Matykowska z mężem Augustem w Paryżu, 1948 r. (fot. Zbiory Marii Mireckej-Loryś)

Po wojnie emigracja

Helena Mirecka po wojnie wyszła za mąż za działacza SN Augusta Michałowskiego ps. „Roman”, który ze względu na jego kierowniczą działalność w SN i NOW zmienił nazwisko na Matkowski. Ślub młodej parze udzielił ks. Władysaw Matus w kościele Mariackim w Krakowie. Obydwoje poszukiwani przez Urząd Bezpieczeństwa (UB) i zagrożeni ciągłym aresztowaniem zdecydowali się opuścić Polskę i przedostali się do Francji. Po śmierci męża w 1952 r. Helena opuściła Francję i wyjechała do USA. Po przybyciu do USA na nowo rozpoczęła ożywioną działalność w Stronnictwie Narodowym i Kole kombatantów Armii Krajowej w Nowym Jorku, w którym przez 10 lat pełniła funkcję prezesa Koła. W 1962 r. w Chicago na VI Zjeździe Delegatów SN została wybrana do Wydziału Wykonawczego SN. Była również dyrektorem Instytutu Romana Dmowskiego w Nowym Jorku.

Przez wiele lat wraz siostrą Marią organizowała pomoc i wyjazdy na Kresy Wschodnie, gdzie często przemycały duże ilości różańców i obrazów religijnych. Wśród Kresowian gdzie posługę kapłańską pełnił ich brat Bronisław, nazywano je „przemytniczkami Bożymi”.

Zasługi i odznaczenia

Za swoją działalność polityczną, społeczną i patriotyczną została odznaczona wieloma odznaczeniami m.in. Krzyżem Armii Krajowej oraz Złotym Krzyżem z Mieczami.

Z inicjatywy Heleny Mireckiej-Matykowskiej w Amerykańskiej Częstochowie w Doylestown w stanie Pennsylvania, 23 września 1984 r. została wmurowana Pieta Armii Krajowej, którą wykonał bezinteresownie mistrz Andrzej Pityński na część żołnierzom Armii Krajowej.

Helena Mirecka-Matykowska zmarła w rodzinnych Racławicach koło Niska (woj. Podkarpackie), 22 października 1995 r. w wieku 77 lat. Spoczywa w rodzinnym grobowcu rodziny Mireckich na cmentarzu w Racławicach.

Pieta Armii Krajowej autorstwa Andrzeja Pityńskiego w klasztorze oo. Paulinów w Amerykańskiej Częstochowie.

Cześć Jej Pamięci!

MW / Fundacja KEDYW / MKDAK

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Maria Mirecka-Loryś „Odszukane w Pamięci”, Dionizy Garbacz „Brunatne Lata”.

Pierwsze w Polsce Muzeum Kedywu – elitarnego pionu dywersyjnego Armii Krajowej powstaje z inicjatywy Fundacji KEDYW. Nasza działalność opiera się na wolontariacie i darowiznach ludzi dobrej woli. Bez twojego wsparcia nie osiągniemy celu! WESPRZYJ NAS!

Zostań Patronem Muzeum Kedywu poprzez serwis Patronite:

Lub wesprzyj przelewem bankowym na konto:

Konto bankowe: SANBank Nadsański Bank Spółdzielczy
Nr konta: 05 9430 0006 0046 7597 2000 0001
KOD SWIFT: POLUPLPR

Lub bezpiecznie kartą płatniczą przez system płatności PayPal:

[wpedon id=”16500″ align=”left”]