płk. Andrzej Kiszka ps. „Leszczyna”, „Bogucki”, „Dąb”

21 listopada 1921 – 14 czerwca 2017

Żołnierz Batalionów Chłopskich (BCh)
Żołnierz Armii Krajowej (AK)
Żołnierz Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW)
Żołnierz Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (NZW)

Andrzej Kiszka urodził się 21 listopada 1921 r. we wsi Maziarnia w woj. lwowskim (obecnie woj. podkarpackie). W 1941 roku podczas niemieckiej okupacji wstąpił do lokalnego oddziału Batalionów Chłopskich i przyjął pseudonim „Leszczyna”. Po powołaniu Armii Krajowej jego oddział podporządkował się AK i tak Andrzej Kiszka został żołnierzem placówki AK w Hucie Krzeszowskiej (woj. podkarpackie). Tuż przed końcem wojny z Niemcami został skierowany do bazującego w okolicy oddziału partyzanckiego NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysiężniaka.

W sierpniu 1944 roku po wejściu Sowietów dostał rozkaz od nowych władz do podjęcia służby w tworzonym posterunku Milicji Obywatelskiej (MO) w Hucie Krzeszowskiej. W komunistycznej MO służył do listopada 1944 roku, po czym zdezerterował z obawy przed aresztowaniem i powrócił do rodzinnej wsi aby się ukryć się przed ewentualnym aresztowaniem. Wkrótce po powrocie wstąpił do oddziału partyzanckiego swojego kolegi Józefa Zadzierskiego „Wołyniaka” (znali się z oddziału „Ojca Jana”), który w tym czasie dostał rozkaz utworzenia oddziału antykomunistycznego Narodowego Zjednoczenia Wojskowego stworzonego po przemianowaniu NOW na NZW. Później po tragicznej śmierci „Wołyniaka”  dowódcą oddziału został mianowany Adam Kusza „Garbaty” i oddział zmienił nazwę na oddział NZW „Garbatego” i był oddziałem leśnym Pogotowia Akcji Specjalnej NZW. W oddziale „Garbatego” Andrzej Kiszka służył do końca jego istnienia, czyli do 1950 roku tj. do jego rozbicia przez komunistyczne służby.

Chcąc rozpocząć normalne życie po ogłoszeniu amnestii 22 lutego 1947 roku ujawnił się 16 kwietnia 1947 roku komunistom. Wkrótce okazało się, że amnestia komunistów była podstępem, a komuniści nie zamierzali ułaskawiać byłych akowców lecz ich zamykać do więzienia. Niebawem funkcjonariusze UB z Biłgoraja (woj. lubelskie) usiłowali aresztować Kiszkę w jego rodzinnym domu, ale i tym razem udało mu się uniknąć aresztowania. Ciągle zagrożony denuncjacją i aresztowaniem postanowił od lata 1952 roku ukrywać się na własna rękę. W lesie kilka kilometrów od rodzinnego domu zbudował sobie niewielki bunkier. W bunkrze tym spędził 9 lat ukrywając się przed komunistami.

Aresztowanie i wyrok

Andrzej Kiszka w konspiracji pozostał do 31 grudnia 1961 roku, czyli do dnia odkrycia przez UB jego leśnego bunkra pod Ciosmami (Gmina Biłgoraj). UB w końcu namierzyło jego bunkier po tym jak został zadenuncjowany przez znaną mu osobę. Zaskoczony w swoim Bunkrze Kiszka poddał się bez walki mimo, że posiadał broń i amunicję.

Po szybkiej rosprawie wyrokiem komunistycznego sądu Kiszka skazany został na dożywotnie więzienie, zamienione później na 15 lat. Wyrok przesiadywał w wiezieniach w Strzelcach Opolskich i Potulicach. W sierpniu 1971 roku został warunkowo zwolniony z więzienia i postanowił wyjechać do województwa szczecińskiego, gdzie pozostał już do swojej śmierci. Tam zmarł 14 czerwca 2017 roku.

Haniebne wyroki

21 grudnia 1998 roku Andrzej Kiszka został częściowo zrehabilitowany przez Sąd Wojewódzki w Lublinie, niemniej wnioski o jego rehabilitację sądy ciągle odrzucały i do śmierci nie dożył pełnej rehabilitacji. Mimo to w 2007 roku został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Dopiero po śmierci Państwo Polskie całkowicie zrehabilitowało swojego bohatera za słuszną walkę z komunistami. Wtedy też został pośmiertnie awansowany na stopień pułkownika.

Upamiętniony przy swoim bunkrze

W 2017 roku dzięki pomocy samorządu podkarpackiej Gminy Pysznica i zarządu Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koła Obwodu Nisko-Stalowa Wola przy bunkrze Andrzeja Kiszki postawiony został krzyż i tablica informacyjna opisująca miejsce gdzie płk. Andrzej Kiszka jako jeden z ostatnich żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego spędził dziewięć długich lat swojego życia.

Zobacz nasz film z tej uroczystości:

Cześć Jego Pamięci!

MW / MKDAK

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Kielce.zznsz.pl

© COPYRIGHT 2016-2024. Wszelkie Prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów, zdjęć lub filmów bez zgody zabronione!