Wydarzenia II wojny światowej na północnym Podkarpaciu | Strona 2 | Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji)

13 sierpnia 1944 r. ekshumowany został Zygmunt Kajzer ps. „Mały” – żołnierz Kedywu AK Obwodu Nisko-Stalowa Wola

Zamordowany przez Niemców w lipcu 1944 roku Zygmunt Kajzer ps. „Mały” przeniesiony został z Niska do Rozwadowa (obecnie dzielnica Stalowej Woli, woj. podkarpackie) po wycofaniu się Niemców. Pochowany został w jednym grobie z poległym w maju dowódcą Kedywu Stanisławem Bełżyńskim ps. „Kret”, którego ekshumacja odbyła się dzień później.

12 sierpnia 1910 r. urodził się Stanisław Żurawski – więzień pierwszego transportu do KL Auschwitz

Był mieszkańcem Charzewic, obecnej dzielnicy Stalowej Woli (woj. podkarpackie). Do KL Auschwitz trafił pierwszym transportem z grupą, w której jechał jego brat oraz przyszły dowódca Kedywu Armii Krajowej w Rozwadowie Stanisław Bełżyński ps. „Kret”.

1 sierpnia 1944 r. wojska sowieckie wkroczyły do Stalowej Woli

Gdy 1 sierpnia 1944 roku w tzw. godzinę "W" w Warszawie wybuchało Powstanie Warszawskie, o godz. 17.00 do Stalowej Woli (woj. podkarpackie) wkroczyły pierwsze oddziały sowieckiej Armii Czerwonej. W rejonie ulic Mickiewicza i Staszica doszło do pierwszych starć Sowietów z Niemcami. Walki na terenie Stalowej Woli trwały do następnego dnia, w czasie walk spłonęło kilka budynków, w tym Ratusz w Rozwadowie.

31 lipca 1944 – Ostatni dzień niemieckiej okupacji Stalowej Woli

Niemcy przestraszeni szybko zbliżającym się frontem, w ostatnich dniach lipca 1944 roku rozpoczęli odwrót na wschód. Sowiecka Armia Czerwona była już kilka kilometrów od miasta Stalowej Woli. Niemcy w pośpiechu ładowali transporty zrabowanych maszyn i sprzętu z Zakładów Południowych (COP). Masowy exodus trwał kilka dni. 31 lipca 1944 roku było słychać już walki w sąsiednim Nisku. Koniec niemieckiej okupacji był już blisko.

Lipiec ’44 – Nieudana akcja „Burza” w Obwodzie Nisko-Stalowa Wola Armii Krajowej

Do końca lipca 1944 roku Niemcy zdołali mocno osłabić struktury Armii Krajowej w obwodzie niżańsko-stalowowolskim rozpracowując i aresztując wielu żołnierzy obwodu. Większość oddziałów AK w obwodzie nie była w stanie podjąć zamierzonych działań w ramach akcji „Burza”. W Stalowej Woli nie udało się AK zabezpieczyć miasta i Zakładów Południowych (COP). Ale pomimo tak dużych problemów organizacyjnych w obwodzie udało się pod kierownictwem Kedywu wyzwolić samodzielnie przynajmniej jedną miejscowość - miasto Rudnik nad Sanem.

Lipiec ’44 – Niemcy rozpoczynają odwrót ze Stalowej Woli

Niemcy przeczuwając zbliżającą się klęskę na wschodnim froncie i słysząc o nacierających w stronę Stalowej Woli wojskach sowieckich, rozpoczęli końcem lipca 1944 r. demontować i wywozić maszyny oraz wyposażenie „Stahlwerke Braunschweig GmbH - Werk Stalowa Wola”. Choć niemiecka okupacja w okolicy Stalowej Woli dobiegała końca, Niemcy nie przestawali polować na żołnierzy polskiego podziemia do samego końca.

19 lipca 1944 r. w Warszawie w akcji „Pawiak” śmierć ponieśli żołnierze AK bracia Zbigniew i Andrzej Horodyńscy

19 lipca 1944 r. oddziały Armii Krajowej w Warszawie podjęły nieudaną akcję „Pawiak”, która miała uwolnić więźniów politycznych z aresztu na Pawiaku. W wśród poległych w akcji byli żołnierze Andrzej i Zbigniew Horodyńscy, dwaj bracia, którzy rok wcześniej przeżyli brutalny mord na ich ziemiańskiej rodzinie w Zbydniowie koło Stalowej Woli.