Wydarzenia II wojny światowej na północnym Podkarpaciu | Strona 2 | Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji)

29 sierpnia 1942 r. rozpoczął działalność niemiecki obóz pracy przymusowej „Arbeitslager Rozwadow”

29 sierpnia 1942 roku do Rozwadowa przyjechał pierwszy transport Żydów przeznaczonych do pracy przymusowej w niemieckim zakładzie „Stahlwerke Braunschweig GmbH - Werk Stalowa Wola”. W skonfiskowanych Zakładach Południowych - Centralnego Okręgu Przemysłowego w Stalowej Woli Niemcy rozwijali produkcję zbrojeniową, którą zasilić mieli żydowscy niewolnicy. Początkowy plan zakładał zakwaterowanie przywiezionych Żydów w byłym obozie koszarowym Wehrmachtu na tzw. „górce”.

Sierpień 44 – dr Eugeniusz Łazowski wykonuje ostatni rozkaz AK ratując „cichociemnego” oficera Kedywu lwowskiego

W sierpniu 1944 roku znany dziś współtwórca sztucznej epidemii tyfusu plamistego w Stalowej Woli-Rozwadowie i żołnierz NOW i AK doktor Eugeniusz Łazowski ps. „Leszcz” otrzymał ostatni rozkaz od komendy Obwodu Nisko-Stalowa Wola Armii Krajowej. Nie wiedział wtedy, że wkrótce odbijał będzie wysokiej rangi cichociemnego oficera Kedywu Armii Krajowej okręgu lwowskiego.

13 sierpnia 1944 r. ekshumowany został Zygmunt Kajzer ps. „Mały” – żołnierz Kedywu AK Obwodu Nisko-Stalowa Wola

Zamordowany przez Niemców w lipcu 1944 roku Zygmunt Kajzer ps. „Mały” przeniesiony został z Niska do Rozwadowa (obecnie dzielnica Stalowej Woli, woj. podkarpackie) po wycofaniu się Niemców. Pochowany został w jednym grobie z poległym w maju dowódcą Kedywu Stanisławem Bełżyńskim ps. „Kret”, którego ekshumacja odbyła się dzień później.

12 sierpnia 1910 r. urodził się Stanisław Żurawski – więzień pierwszego transportu do KL Auschwitz

Był mieszkańcem Charzewic, obecnej dzielnicy Stalowej Woli (woj. podkarpackie). Do KL Auschwitz trafił pierwszym transportem z grupą, w której jechał jego brat oraz przyszły dowódca Kedywu Armii Krajowej w Rozwadowie Stanisław Bełżyński ps. „Kret”.

1 sierpnia 1944 r. wojska sowieckie wkroczyły do Stalowej Woli

Gdy 1 sierpnia 1944 roku w tzw. godzinę "W" w Warszawie wybuchało Powstanie Warszawskie, o godz. 17.00 do Stalowej Woli (woj. podkarpackie) wkroczyły pierwsze oddziały sowieckiej Armii Czerwonej. W rejonie ulic Mickiewicza i Staszica doszło do pierwszych starć Sowietów z Niemcami. Walki na terenie Stalowej Woli trwały do następnego dnia, w czasie walk spłonęło kilka budynków, w tym Ratusz w Rozwadowie.

31 lipca 1944 – Ostatni dzień niemieckiej okupacji Stalowej Woli

Niemcy przestraszeni szybko zbliżającym się frontem, w ostatnich dniach lipca 1944 roku rozpoczęli odwrót na wschód. Sowiecka Armia Czerwona była już kilka kilometrów od miasta Stalowej Woli. Niemcy w pośpiechu ładowali transporty zrabowanych maszyn i sprzętu z Zakładów Południowych (COP). Masowy exodus trwał kilka dni. 31 lipca 1944 roku było słychać już walki w sąsiednim Nisku. Koniec niemieckiej okupacji był już blisko.

Lipiec ’44 – Nieudana akcja „Burza” w Obwodzie Nisko-Stalowa Wola Armii Krajowej

Do końca lipca 1944 roku Niemcy zdołali mocno osłabić struktury Armii Krajowej w obwodzie niżańsko-stalowowolskim rozpracowując i aresztując wielu żołnierzy obwodu. Większość oddziałów AK w obwodzie nie była w stanie podjąć zamierzonych działań w ramach akcji „Burza”. W Stalowej Woli nie udało się AK zabezpieczyć miasta i Zakładów Południowych (COP). Ale pomimo tak dużych problemów organizacyjnych w obwodzie udało się pod kierownictwem Kedywu wyzwolić samodzielnie przynajmniej jedną miejscowość - miasto Rudnik nad Sanem.