14 maja 1901 r. urodzi艂 si臋 W艂adys艂aw Kubikowski – kwatermistrz Komendy Obwodu Nisko-Stalowa Wola AK

por. W艂adys艂aw Kubikowski ps. „Kula”

ur. 14.05.1901 r. – zm. 19.05.1971 r.
Kwatermistrz Komendy Obwodu Nisko – Stalowa Wola Armii Krajowej


W艂adyslaw Kubikowski przed okupowanym kinen nazwanym przez Niemc贸w „Lichtspiel – Theater Stal” (fot. Archiwum Dionizego Garbacza)

W艂adys艂aw Kubikowski urodzi艂 si臋 14 maja 1901 roku. W 1938 roku przeprowadzi艂 si臋 z rodzin膮聽do Stalowej Woli ze Skar偶yska-Kamiennej i zacz膮艂 budow臋 kina na dzisiejszej ul. Narutowicza (dzisiejszy sklep Stokrotka). Z powodu wybuchu wojny, kino nie zosta艂o uko艅czone. Gdy Niemcy zaj臋li Stalow膮 Wol臋 pozwolono mu doko艅czy膰 budow臋, ale w momencie gdy Kubikowski zako艅czy艂 budow臋 kina, Niemcy zarekwirowali je i do kierowania go 艣ci膮gn臋li z Rozwadowa Karola聽Hirscha聽– przedwojennego operatora „Kina Polonia” (w dzisiejszej siedzibie powstaj膮cego Muzeum Kedywu). W przej臋tym przez Niemc贸w kinie zezwolili Kubikowskiemu jedynie na prowadzenie restauracji, do kt贸rej wej艣cie znajdowa艂o si臋 do ul. Narutowicza. W niemieckim kinie pracowa艂 te偶 jego znajomy z konspiracji – 偶o艂nierz rozwadowskiego Kedywu Zygmunt Kajzer聽ps. „Ma艂y”.


Czytaj Wi臋cej: 呕yciorys Zygmunta Kajzera ps. „Maly”


Po wej艣ciu wojsk sowieckich Kubikowski na kr贸tko odzyska艂 swoje kino i ponownie rozpocz膮艂 jego dzia艂alno艣膰 pod nazw膮 kinoteatr „Stal”. Niestety w艂asno艣膰 odzyskanego maj膮tku nie trwa艂a d艂ugo, bo ju偶 pod koniec 1944 roku, kolejny raz zarekwirowano maj膮tek kina i pozbawiono Kubikowskiego w艂asno艣ci. Tym razem kino zabra艂y nowe komunistyczne w艂adze i przekaza艂y do dyspozycji Zak艂adom Po艂udniowym – COP (dzisiejsza Huta Stalowa Wola), Kubikowski pozosta艂 jedynie jego kierownikiem i lokatorem, bo tam r贸wnie偶 mieszka艂 z rodzin膮. Zak艂ady Po艂udniowe po przej臋ciu kina urz膮dz膮dza艂y w nim wyst臋py, seanse filmowe, przedstawienia teatralne oraz partyjne zebrania komunist贸w.

Kino Stal za niemieckiej okupacji. Od lewej strony wej艣cie do kina, po prawej mie艣ci艂膮 si臋 restauracja Kubikowskiego (fot. Archiwum Dionizego Garbacza)

Obecny wygl膮d rozbudowanego budynku dawnego Kina „Stal”. (fot. Fundacja KEDYW)

Dzia艂alno艣膰 konspiracyjna

W艂adys艂aw Kubikowski za okupacji podj膮艂 si臋 pracy w konspiracji antyniemieckiej i po powstaniu Armii Krajowej zosta艂聽偶o艂nierzem stalowowolskiej AK, gdzie pe艂ni艂 funkcj臋 kwatermistrza w komendzie obwodu Nisko – Stalowa Wola. W聽p贸藕niejszym聽czasie by艂 r贸wnie偶 odpowiedzialny聽za zaopatrywanie partyzanckiego oddzia艂u Jana Or艂a „Kmicica” w 偶ywno艣膰 i odzie偶, dla kt贸rych organizowa艂 przerzuty przez rzek臋 San.

Po wsypie i likwidacji Kedywu na tzw. „G贸rce” (dzisiejsze Muzeum Kedywu), w obawie przed aresztowaniem, przeni贸s艂 si臋 z rodzin膮 do Rudnika nad Sanem, gdzie zamieszkali u Pa艅stwa 艁ysak贸w. Dom 艁ysak贸w by艂 wa偶nym punktem rudnickiej AK, tam r贸wnie偶 trzymano bro艅, tam kontynuowa艂 dzia艂alno艣膰 w AK, a偶 do powrotu po wojnie do Stalowej Woli.

Inicjator budowy Mauzoleum

Z jego inicjatywy, w 1945 roku dla uczczenia pami臋ci poleg艂ych za wolno艣膰 Ojczyzny 偶o艂nierzy AK, zosta艂 powo艂any komitet budowy Mauzoleum na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli. Cz臋艣膰 pieni臋dzy na budow臋 Mauzoleum pochodzi艂a z ofiarowanego dochodu z prowadzonej przez Kubikowskiego kawiarni. Mauzoleum uko艅czono dopiero w 1947 roku, ale ju偶 w 1945 roku pochowano w nim pierwszych ekshumowanych z innych miejsc 偶o艂nierzy AK. Obecnie w stalowowolskim Mauzoleum spoczywa 36 偶o艂nierzy Armii Krajowej Stalowej Woli i okolic, w tym syn Kubikowskiego Jerzy ps. „Mars” – 偶o艂nierz stalowowolskiej AK i聽partyzanckiego oddzia艂u NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysi臋偶niaka.

漏Fundacja KEDYW

Mauzoleum 呕o艂nierzy AK na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli zbudowane z inicjatywy W艂adys艂awa Kubikowskiego. Miejsce, w kt贸rym spoczywaj膮 偶o艂nierze Armii Krajowej Stalowej Woli.

W艂adys艂aw Kubikowski by艂 偶onaty, z 偶on膮 Jadwig膮 mieli wy偶ej wspomnianego syna Jerzego i dwie c贸rki. By艂 autorem niepublikowanych wspomnie艅 pt. „AK w Stalowej Woli”. Zmar艂 19 maja 1971 roku, spoczywa w rodzinnym grobie na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli.

Gr贸b rodziny Kubikowskich na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli 2017 r. (fot. Fundacja KEDYW)

Cze艣膰 Jego Pami臋ci!

MW /MKDAK / Fundacja KEDYW

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Dionizy Garbacz „Okupacja i Konspiracja 1939 – 1944” i „Brunatne Lata”.

漏 COPYRIGHT 2016-2019 Fundacja KEDYW. Wszelkie Prawa zastrze偶one. Kopiowanie tekst贸w, zdj臋膰 lub film贸w bez zgody Fundacji KEDYW zabronione!


Pierwsze w Polsce Muzeum Kedywu – elitarnego pionu dywersyjnego Armii Krajowej powstaje w czynie spo艂ecznym z inicjatywy Fundacji KEDYW. Nasza dzia艂alno艣膰 opiera si臋 na wolontariacie i darowiznach ludzi dobrej woli. Bez twojego wsparcia nie osi膮gniemy celu! WESPRZYJ NAS!

Wesprzyj i zosta艅 Patronem Muzeum Kedywu poprzez serwis Patronite:


Konto bankowe: SANBank Nadsa艅ski Bank Sp贸艂dzielczy
Nr konta: 05 9430 0006 0046 7597 2000 0001
KOD SWIFT: POLUPLPR
Lub bezpiecznie kart膮 p艂atnicz膮 przez system p艂atno艣ci PayPal