5 września 1908 r. urodził się Wacław Grzędziński – żołnierz AK Stalowej Woli | Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji)

Wacław Grzędziński

5 września 1908 – 5 kwietnia 1944

Żołnierz Armii Krajowej (placówka „154” w Stalowej Woli)

Wacław Grzędziński urodził się 5 września 1908 roku w Kamienskoje w Rosji (obwód smoleński). Był synem Stefana i Anny z d. Żurawska. Miał dwóch braci i trzy siostry. W latach 1933-1939 pracował jako urzędnik w Hucie Pokój w Rudzie Śląskiej (woj. śląskie). W kwietniu 1940 roku przybył do Stalowej Woli gdzie podjął pracę jako księgowy w okupowanych przez Niemców Zakładach Południowych (COP) przemianowanych wówczas przez niemieckiego okupanta na zakłady zbrojeniowe „Stahlwerke Braunschweig GmbH – Werk Stalowa Wola”.

Konspiracja antyniemiecka

Mieszkając i pracująć w Stalowej Woli w czasie niemieckiej okupacji nawiązał kontakty z polskim podziemiem prężnie działającym w Zakładach Południowych i wkrótce został jego żołnierzem. Po powołaniu Armii Krajowej został żołnierzem stalowowolskiej placówki AK krypt. „154”. W Stalowej Woli mieszkali również członkowie jego rodziny najbliższe rodziny. Wacława szwagier Rudolf Opyrchała ps. „Marek” był także oficerem w stalowowolskiej AK.

Aresztowanie

Według jego szwagra Rudolfa Opyrchała, Wacław Grzędziński i ówczesny komendant Obwodu Nisko–Stalowa Wola AK Kazimierz Pilat ps. „Zaremba” wpadli tego samego dnia w ręce niemieckiej Gestapo w wyniku „wsyp” do jakich doszło na terenie Stalowej Woli w marcu 1944 roku. Wacław Grzędziński jak i komendant Kazimierz Pilat aresztowani zostali 9 marca 1944 roku w pracy na terenie Zakładów Południowych, następnie zostali przetransportowani do siedziby Gestapo w Stalowej Woli gdzie poddani zostali brutalnemu śledztwu. Mimo brutalnych tortur nie wydali oni nikogo.

Niemiecki Wyrok

27 marca 1944 roku Niemcy rozplakatowali w Stalowej Woli obwieszczenie, na którym znajdowały się 33 nazwiska osób skazanych „za należenie do nielegalnej organizacji”, wśród nich znajdował się Wacław Grzędziński oraz 24 inne osoby ze Stalowej Woli, Rozwadowa i okolic. Wyrok na więźniach z obwieszczenia Niemcy wykonali 5 kwietnia 1944 roku w nieznanym do dziś miejscu.

Niemieckie obwieszczenie z 27 marca 1944 r. skazujące na śmierć stalowowolskich żołnierzy AK. (fot. Stanisław Dąbrowa-Kostka).

Cześć Ich Pamięci!

MW / MKDAK

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Praca Zbiorowa „Oddali życie za Polskę”, Dionizy Garbacz „Brunatne Lata”, Stanisław Dąbrowa-Kostka „Hitlerowskie Afisze Śmierci”, fot. Archiwum Dionizego Garbacza.