3 grudnia 2004 r. zmar艂 w wi臋zieniu niemiecki kat Josef Schwammberger [WIDEO]

Josef Schwammberger w czasie okupacji by艂 komendantem niemieckich oboz贸w przymusowej pracy dla 呕yd贸w na dzisiejszym Podkarpaciu. Dokona艂 licznych morderstw w obozach w Rozwadowie, Mielcu oraz w przemyskim getcie. Josef Schwammberger wpisa艂 si臋 w histori臋 jako jeden z najokrutniejszych cz艂onk贸w niemieckiej SS. W jednej z jego brutalnych akcji na terenie Rozwadowa urz膮dzi艂 „polowanie” na Rabina, w 偶ydowskie 艢wi臋to Pojednania (Jom Kipur). Po schwytaniu swojej ofiary zabi艂 ze szczeg贸lnym okrucie艅stwem. Gdy stan膮艂 przed s膮dem w 1991 r. postawiono mu zarzut uczestnictwa w mordach ponad 3377 os贸b.

Obercharf眉hrer SS Josef Franz Leo Schwammberger urodzi艂 si臋 14 lutego 1912 r. w Brixen, w po艂udniowym Tyrolu na terenach Imperium Austrii – dzisiejszych terenach W艂och. W 1933 r. wst膮pi艂 do niemieckiej nazistowskiej partii socjalistycznej NSDAP, kt贸ra w tamtym czasie by艂a jeszcze nielegaln膮 organizacj膮 na terenie Austrii. W 1937 r. zosta艂 cz艂onkiem elitarnych nazistowskich oddzia艂贸w Schutzstaffel (SS) podlegaj膮cym w贸wczas NSDAP. Po wybuchu II wojny by艂 ju偶 starszym starszym komendantem w SS (Oberscharf眉hrer SS). W czasie wojny zosta艂 skierowany do Polski na tereny dzisiejszego p贸艂nocnego Podkarpacia, gdzie w latach 1941 – 1943 pe艂ni艂 funkcj臋 komendanta w kilku tzw. Zwangsarbeitslager (ZAL), czyli obozach pracy dla 呕yd贸w. Pocz膮tkowo dowodzi艂 ZAL w Rozwadowie (dzisiejszej dzielnicy Stalowej Woli), a nast臋pnie w Mielcu. W rozwadowskim obozie szybko nazwano go „katem Rozwadowa”,聽Pod koniec wojny zosta艂 przeniesiony do Przemy艣la gdzie zosta艂 komendantem getta w Przemy艣lu, tam te偶 szybko zyska艂 od 呕yd贸w nowe przezwisko. m贸wiono na niego „Moloch Mavet” czyli „Anio艂 艢mierci”.

W tle za drzewami baraki niemieckiego obozu pracy dla 呕yd贸w w Rozwadowie. Widok z Cmentarza Parafialnego w stron臋 tzw. g贸rki (fot. Karol Karbarz).


Czytaj wi臋cej: Niemiecki ob贸z pracy w Rozwadowie


Prze偶y艂 wojn臋聽i 偶y艂 w dostatku

Po wojnie w 1945 r. Schwammberger zosta艂 aresztowany na terenie Austrii w Innsbrucku. Podczas aresztowania w jego domu znaleziono skradzione przedmioty, kt贸re posiad艂y inskrypcje ich w艂a艣cicieli, w贸wczas warto艣膰 tych przedmiot贸w oszacowano na 50.000 niemieckich marek, przedmioty prawdopodobnie skradzione by艂y ofiarom oboz贸w kt贸rymi nadzorowa艂. Po aresztowaniu Schwammberger wi臋ziony by艂 w jenieckim obozie w Oradour, z kt贸rego w 1948 r. uda艂o mu si臋 uciec i przedosta膰 do Po艂udniowej Ameryki, gdzie si臋 osiedli艂 i spokojnie 偶y艂 na wolno艣ci przez prawie 40 lat.

Poszukiwany przez 艂owc臋 nazist贸w

W 1958 r. mimo protest贸w Simona Wiesenthala – austriackiego 艂owcy nazist贸w, austriacki s膮d zdecydowa艂 sprzeda膰 na aukcji wszystkie przedmioty znalezione u Schwammbergera. Wisenthal w贸wczas argumentowa艂, 偶e to dowody zbrodni Schwammbergera, kt贸re b臋d膮 by膰 mo偶e w przysz艂o艣ci potrzebne by prowadzi膰 przeciwko niemu postepowanie, niestety austriacki s膮d nie uzna艂 jego argument贸w i przedmioty sprzedano聽za 26.000 austriackich schilling贸w.

Simon Wiesenthal nie poddawa艂 si臋 jednak w poszukiwaniu nazist贸w i Schwammbergera. W latach 70-tych dowiedzia艂 si臋 od informatora, kt贸ry dotar艂 do rodziny Schwammbergera, 偶e Schwammberger w 1949 r. przedosta艂 si臋 do Argentyny na w艂oskim paszporcie i 偶e w 1965 r. otrzyma艂 argenty艅skie obywatelstwo. Dodatkowo uda艂o si臋 jemu ustali膰 dok艂adne miejsce zamieszkania w mie艣cie ko艂o Buenos Aires w miejscowo艣ci La Plata. Po ustaleniu miejsca zamieszkania, wszystkie zgromadzone informacje Wiesenthal przekaza艂 do prokuratury do Stuttgartu w Niemczech, gdy偶 tamtejszy s膮d odpowiada艂 za zbrodnie nazist贸w na terenie Galicji. Wkr贸tce potem zosta艂 z艂o偶ony wniosek o ekstradycj臋 Josefa Schwammbergera z Argentyny. Zanim jednak w 1972 r. s膮d w Stuttgarcie wyda艂 nakaz aresztowania, do Schwammbergera dotar艂y wyciek艂e informacje i zdo艂a艂 si臋 przenie艣膰 do nowego miejsca i tak zn贸w uda艂o mu si臋 ukry膰 na kolejne lata.

Simon Wiesenthal nie poddawa艂 si臋 jednak i bez przerwy poszukiwa艂 Schwammbergera i innych nazist贸w odpowiedzialnych za zbrodnie na 呕ydach podczas II wojny 艣wiatowej. W 1977 r. otworzy艂 w USA, w mie艣cie Los Angeles tzw. „centrum tropienia nazist贸w”聽 pod nazw膮 Simon Wiesenthal Center. Po otworzeniu centrum prace przy 艂owieniu nazist贸w powoli przyspiesza艂y. W 1987 r. kiedy Simon Wiesenthal Center opublikowa艂 list臋 dziesi臋ciu najbardziej poszukiwanych przez centrum nazist贸w, na kt贸rej znajdowa艂 si臋 Schwammberger nast膮pi艂聽punkt zwrotny. Dodatkowo w tym samym czasie prokuratura w Stuttgarcie og艂osi艂a nagrod臋 za informacje w sprawie Josefa Schwammbergera w wysoko艣ci 250.000 DM. Informacje prasowe wkr贸tce dotar艂y do Argentyny i niemiecki ambasador w Buenos Aires otrzyma艂 anonimowa informacj臋, 偶e Schwammberger obecnie zamieszkuje w Cordobie, by膰 mo偶e oferowane pieni膮dze dodatkowo zach臋ci艂y wyda膰 Schwammbergera. Tym razem聽Schwammberger zosta艂 szybko namierzony i nie zd膮偶y艂 zbiec. W listopadzie 1987 r. po kilku sprawach odwo艂awczych w argenty艅skich s膮dach uda艂o si臋 podda膰 ekstradycji Schwammbergera. W maju 1990 r. wyl膮dowa艂 na lotnisku w Niemczech i wkr贸tce zacz膮艂 si臋 jego proces s膮dowy.

Rozprawa i wyrok

Rozprawa s膮dowa Josefa Schwammbergera trwa艂a prawie rok czasu, przez ca艂y czas Schwammberger nie przyznawa艂 si臋 do winy. Podczas rozprawy Josef Schwammberger zosta艂 oskar偶ony o uczestniczenie w 3377 morderstwach, w tym 40 morderstwach z w艂asnej r臋ki. Na rozprawy zostali 艣ci膮gni臋ci 艣wiadkowie z Izraela, Kanady i USA. 艢wiadkowie zeznawali m.in. jak Schwammberger spuszcza艂 swojego psa na swoje ofiary i urz膮dza艂 „polowania”. Jeden ze 艣wiadk贸w zezna艂, 偶e by艂 艣wiadkiem gdy Schwammberger zamordowa艂 m臋偶czyzn臋 za to, 偶臋 podkrada艂 chleb dla swojego g艂oduj膮cego syna. Kolejny 艣wiadek Abraham Secemski, kt贸ry przyjecha艂 na rozpraw臋 z USA zezna艂, 偶e widzia艂 jak Schwammberger zabi艂 jego wuja, gdy ten nie 艣ci膮gn膮艂 pier艣cionka, kt贸ry kaza艂 mu Schwammberger odda膰 wraz z wszystkimi swoimi warto艣ciowymi przedmiotami po przybyciu do obozu.

Decyduj膮cym faktem w rozprawie Schwammbergera okaza艂o si臋 zeznanie, kt贸re opowiada艂o o mordzie, kt贸re mia艂o miejsce 21 wrze艣nia 1942 r. w Rozwadowie. Ot贸偶 w obchodzone tego dnia 艣wi臋to 偶ydowskie Jom Kippur (偶ydowski Dzie艅 Pojednania) Josef Schwammberger urz膮dzi艂 聽„polowanie” na 偶ydowskiego Rabina, kt贸rego zabi艂 z szczeg贸lnym okrucie艅stwem.

Podczas czytania wyroku s臋dzia Luippold nazwa艂 morderstwo rozwadowskiego Rabina za „najbardziej nikczemne i naganne”. Ponadto s臋dzia stwierdzi艂, 偶e Josef Schwammberger by艂 organizatorem masowej egzekucji w przemyskim obozie 2 wrze艣nia 1943 r., w kt贸rej niemieckie Gestapo zastrzeli艂o ponad 500 偶ydowskich wi臋藕ni贸w.

Ostatecznie 18 maja 1992 r. 聽Schwammberger otrzyma艂 wyrok do偶ywocia w niemieckim wi臋zieniu w Mannheim. W s膮dzie regionalnym w Stuttgarcie udowodniono Josefowi Schwammbergerowi siedem morderstw i uczestnictwo w 32 innych morderstwach na terenie oboz贸w w Rozwadowie, Mielcu i getta w Przemy艣lu. Po blisko 50 latach od dokonania swoich zbrodni dopad艂a wreszcie Josefa Schwammbergera sprawiedliwo艣膰. Tym聽razem ju偶 si臋 z wi臋zienia nie wydosta艂.

W 2002 roku, po 10 latach w wi臋zieniu, Josef Schwammberger z艂o偶y艂 do s膮du wniosek o warunkowe zwolnienie za dobre sprawowanie. S膮d jednak odrzuci艂 wniosek motywuj膮c swoj膮 decyzj臋 faktem, 偶e morderstwa Schwammbergera podczas wojny by艂y nietypowymi okrucie艅stwami i 偶e jest winien przeprowadzenia arbitralnych morderstw opartych na nienawi艣ci rasowej przeciwko 呕ydom. Dwa lata p贸藕niej, 3 grudnia 2004 roku Josef Schwammberger zmar艂 w niemieckim szpitalu wi臋ziennym w Asberg ko艂o Stuttgartu, mia艂 w贸wczas 92 lata.

Poni偶ej kr贸tki film opowiadaj膮cy o ekstradycji Josefa Schwammbergera:

MW / Fundacja KEDYW / MKDAK

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Archiwum Simona Wiesenthala.

漏 COPYRIGHT 2016-2019 Fundacja KEDYW. Wszelkie Prawa zastrze偶one. Kopiowanie tekst贸w, zdj臋膰 lub film贸w bez zgody Fundacji KEDYW zabronione!


Pierwsze w Polsce Muzeum Kedywu – elitarnego pionu dywersyjnego Armii Krajowej powstaje z inicjatywy Fundacji KEDYW. Nasza dzia艂alno艣膰 opiera si臋 na wolontariacie i darowiznach ludzi dobrej woli. Bez twojego wsparcia nie osi膮gniemy celu! WESPRZYJ NAS!

Zosta艅 Patronem Muzeum Kedywu poprzez serwis Patronite:


Lub wesprzyj przelewem bankowym na konto:

Konto bankowe: SANBank Nadsa艅ski Bank Sp贸艂dzielczy
Nr konta: 05 9430 0006 0046 7597 2000 0001
KOD SWIFT: POLUPLPR


Lub bezpiecznie kart膮 p艂atnicz膮 przez system p艂atno艣ci PayPal:

[wpedon id=”16500″ align=”left”]