14 maja 1901 r. urodził się Władysław Kubikowski – kwatermistrz Komendy Obwodu Nisko-Stalowa Wola AK | Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji)

por. Władysław Kubikowski ps. „Kula”

ur. 14.05.1901 r. – zm. 19.05.1971 r.
Kwatermistrz Komendy Obwodu Nisko – Stalowa Wola Armii Krajowej

Władyslaw Kubikowski przed okupowanym kinen nazwanym przez Niemców „Lichtspiel – Theater Stal” (fot. Archiwum Dionizego Garbacza)

Władysław Kubikowski urodził się 14 maja 1901 roku. W 1938 roku przeprowadził się z rodziną do Stalowej Woli ze Skarżyska-Kamiennej i zaczął budowę kina na dzisiejszej ul. Narutowicza (dzisiejszy sklep Stokrotka). Z powodu wybuchu wojny, kino nie zostało ukończone. Gdy Niemcy zajęli Stalową Wolę pozwolono mu dokończyć budowę, ale w momencie gdy Kubikowski zakończył budowę kina, Niemcy zarekwirowali je i do kierowania go ściągnęli z Rozwadowa Karola Hirscha – przedwojennego operatora „Kina Polonia” (w dzisiejszej siedzibie powstającego Muzeum Kedywu). W przejętym przez Niemców kinie zezwolili Kubikowskiemu jedynie na prowadzenie restauracji, do której wejście znajdowało się do ul. Narutowicza. W niemieckim kinie pracował też jego znajomy z konspiracji – żołnierz rozwadowskiego Kedywu Zygmunt Kajzer ps. „Mały”.

Czytaj Więcej: Życiorys Zygmunta Kajzera ps. „Maly”

Po wejściu wojsk sowieckich Kubikowski na krótko odzyskał swoje kino i ponownie rozpoczął jego działalność pod nazwą kinoteatr „Stal”. Niestety własność odzyskanego majątku nie trwała długo, bo już pod koniec 1944 roku, kolejny raz zarekwirowano majątek kina i pozbawiono Kubikowskiego własności. Tym razem kino zabrały nowe komunistyczne władze i przekazały do dyspozycji Zakładom Południowym – COP (dzisiejsza Huta Stalowa Wola), Kubikowski pozostał jedynie jego kierownikiem i lokatorem, bo tam również mieszkał z rodziną. Zakłady Południowe po przejęciu kina urządządzały w nim występy, seanse filmowe, przedstawienia teatralne oraz partyjne zebrania komunistów.

Kino Stal za niemieckiej okupacji. Od lewej strony wejście do kina, po prawej mieściłą się restauracja Kubikowskiego (fot. Archiwum Dionizego Garbacza)

Obecny wygląd rozbudowanego budynku dawnego Kina „Stal”. (fot. Fundacja KEDYW)

Działalność konspiracyjna

Władysław Kubikowski za okupacji podjął się pracy w konspiracji antyniemieckiej i po powstaniu Armii Krajowej został żołnierzem stalowowolskiej AK, gdzie pełnił funkcję kwatermistrza w komendzie obwodu Nisko – Stalowa Wola. W późniejszym czasie był również odpowiedzialny za zaopatrywanie partyzanckiego oddziału Jana Orła „Kmicica” w żywność i odzież, dla których organizował przerzuty przez rzekę San.

Po wsypie i likwidacji Kedywu na tzw. „Górce” (dzisiejsze Muzeum Kedywu), w obawie przed aresztowaniem, przeniósł się z rodziną do Rudnika nad Sanem, gdzie zamieszkali u Państwa Łysaków. Dom Łysaków był ważnym punktem rudnickiej AK, tam również trzymano broń, tam kontynuował działalność w AK, aż do powrotu po wojnie do Stalowej Woli.

Inicjator budowy Mauzoleum

Z jego inicjatywy, w 1945 roku dla uczczenia pamięci poległych za wolność Ojczyzny żołnierzy AK, został powołany komitet budowy Mauzoleum na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli. Część pieniędzy na budowę Mauzoleum pochodziła z ofiarowanego dochodu z prowadzonej przez Kubikowskiego kawiarni. Mauzoleum ukończono dopiero w 1947 roku, ale już w 1945 roku pochowano w nim pierwszych ekshumowanych z innych miejsc żołnierzy AK. Obecnie w stalowowolskim Mauzoleum spoczywa 36 żołnierzy Armii Krajowej Stalowej Woli i okolic, w tym syn Kubikowskiego Jerzy ps. „Mars” – żołnierz stalowowolskiej AK i partyzanckiego oddziału NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysiężniaka.

Mauzoleum Żołnierzy AK na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli zbudowane z inicjatywy Władysława Kubikowskiego. Miejsce, w którym spoczywają żołnierze Armii Krajowej Stalowej Woli.

Władysław Kubikowski był żonaty, z żoną Jadwigą mieli wyżej wspomnianego syna Jerzego i dwie córki. Był autorem niepublikowanych wspomnień pt. „AK w Stalowej Woli”. Zmarł 19 maja 1971 roku, spoczywa w rodzinnym grobie na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli.

Grób rodziny Kubikowskich na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli 2017 r. (fot. Fundacja KEDYW)

Cześć Jego Pamięci!

MW /MKDAK / Fundacja KEDYW

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Dionizy Garbacz „Okupacja i Konspiracja 1939 – 1944” i „Brunatne Lata”.

Pierwsze w Polsce Muzeum Kedywu – elitarnego pionu dywersyjnego Armii Krajowej powstaje w czynie społecznym z inicjatywy Fundacji KEDYW. Nasza działalność opiera się na wolontariacie i darowiznach ludzi dobrej woli. Bez twojego wsparcia nie osiągniemy celu! WESPRZYJ NAS!

Wesprzyj i zostań Patronem Muzeum Kedywu poprzez serwis Patronite:

Konto bankowe: SANBank Nadsański Bank Spółdzielczy
Nr konta: 05 9430 0006 0046 7597 2000 0001
KOD SWIFT: POLUPLPR
Lub bezpiecznie kartą płatniczą przez system płatności PayPal