por. Władysław Kubikowski ps. „Kula”

ur. 14.05.1901 r. – zm. 19.05.1971 r.
Kwatermistrz Komendy Obwodu Nisko – Stalowa Wola Armii Krajowej

Władysław Kubikowski urodził się 14 maja 1901 roku. W 1938 roku przeprowadził się z rodziną do Stalowej Woli ze Skarżyska-Kamiennej i zaczął budowę kina na dzisiejszej ul. Narutowicza (sklep Stokrotka). Z powodu wybuchu wojny, kino nie zostało ukończone. Gdy Niemcy zajęli Stalową Wolę pozwolono jemu dokończyć budowę, gdy Kubikowski dokończył budowę kina Niemcy zarekwirowali je i do kierowania go sciągnęli z Rozwadowa Karola Hirscha – przedwojennego operatora „Kina Polonia” (dziejszej siedziby naszego powstającego Muzeum). W przejętym przez Niemców kinie zezwolili Kubikowskiemu jedynie na prowadzenie restauracji do której wejście mieściło się do ul. Narutowicza. W niemieckim kinie pracował też jego znajomy z konspiracji – żołnierz rozwadowskiego Kedywu Zygmunt Kajzer ps. „Mały”.

Życiorys Zygmunta Kajzera ps. „Maly” tutaj…

Po wejściu wojsk sowieckich Kubikowski na krótko odzyskał swoje kino i rozpoczął jego działalność po nazwą kinoteatr „Stal”. Niestety własność odzyskanego majątku nie trwała długo, bo już pod koniec 1944 roku, kolejny raz zarekwirowano majątek kina i pozbawiono Kubikowskiego własności. Tym razem kino zabrały nowe komunistyczne władze i przekazały do dyspozycji Zakładom Południowym (COP), Kubikowski pozostał jedynie jego kierownikiem i lokatorem, bo tam również mieszkał z rodziną. Zakłady Południowe po przejęciu kina urządządzały w nim występy, seanse filmowe, przedstawienia teatralne oraz partyjne zebrania komunistów.

Działalność konspiracyjna

Władysław Kubikowski za okupacji podjął się pracy w konspiracji antyniemieckiej i po powstaniu Armii Krajowej został żołnierzem stalowowolskiej AK, gdzie pełnił funkcję kwatermistrza w komendzie obwodu Nisko – Stalowa Wola. W późniejszym czasie był również odpowiedzialny za zaopatrywanie partyzanckiego oddziału Jana Orła „Kmicica” w żywność i odzież, dla których organizował przeżuty przez rzekę San.

Po wsypie i likwidacji rozwadowskiego Kedywu na tzw. „Górce”, w obawie przed aresztowaniem, przeniósł się z rodziną do Rudnika nad Sanem gdzie zamieszkali u Państwa Łysaków. Dom Łysaków był ważnym punktem rudnickej AK, tam również trzymano broń, tam kontynuował działalność w AK, aż do powrotu po wojnie do Stalowej Woli.

Inicjator budowy Mauzoleum

Z jego inicjatywy, w 1945 roku dla uczczenia pamięci poległych za wolność Ojczyzny, został powołany komitet budowy Mauzoleum na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli. Część pieniędzy na budowę Mauzoleum pochodziła z ofiarowanego dochodu z prowadzonej przez Kubikowskiego kawiarni. Mauzoleum ukończono dopiero w 1947 roku, ale już w 1945 roku pochowano w nim pierwszych ekshumowanych z innych miejsc żołnierzy AK. Obecnie w stalowowolskim Mauzoleum spoczywa kilkudziesięciu żołnierzy Armii Krajowej Stalowej Woli i okolic, w tym syn Kubikowskiego Jerzy ps. „Mars” – żołnierz stalowowolskiej AK i partyzanckiego oddziału NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysiężniaka.

Władysław Kubikowski był żonaty, z żoną Jadwigą mieli wyżej wspomnianego syna Jerzego i dwie córki. Był autorem nieopublikowanych wspomnień pt. „AK w Stalowej Woli”. Zmarł 19 maja 1971 roku, spoczywa w rodzinnym grobie na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli.

Cześć Jego Pamięci!

MW – Fundacja KEDYW

Bibliografia: Muzeum Kierownictwa ywersji Armii Krajowej (w organizacji), Dionizy Garbacz „Okupacja i Konspiracja 1939 – 1944” i „Brunatne Lata”.