Niemieckie wojska przechodz膮ce przez Rozwad贸w w stron臋 osiedla Stalowa Wola, wrzesie艅 1939 r.
15 wrze艣nia 1939 r. Niemcy bez wi臋kszego oporu zdobyli Rozwad贸w i Stalowa Wol臋. O walkach i pierwszym dniu niemieckiej okupacji Rozwadowa i Stalowej Woli pisa艂 kronikarz klasztoru ojc贸w Kapucyn贸w w Rozwadowie, kt贸ry notowa艂 codzienne wydarzenia. Oto wpis z 15 wrze艣nia 1939 r. (pisownia oryginalna):
15. IX Pi膮tek Od 23.30 straszna kanonada. Graj膮 wszelkie rodzaje broni, armaty ci臋偶sze i l偶ejsze, karabiny maszynowe i r臋czne granaty. W klasztorze pobudzili si臋 wszyscy. Modl膮 si臋 ci i owi i chroni膮c si臋 za mury przygl膮daj膮 si臋 艣wiec膮cym pociskom. Wnet do klasztoru zaczyna nap艂ywa膰 fala os贸b r贸偶nych z miasta i zajmuje wszystkie k膮ty i korytarze, 偶e trudno krok zrobi膰. Z rankiem jednak strza艂y usta艂y. W ci膮gu dnia tylko kilka sporadycznych strza艂贸w. Uchod藕cy zach臋ceni przez Niemc贸w, zaczynaj膮 wraca膰 w swoje strony, kt贸re opu艣cili. Ko艂o po艂udnia zjawiaj膮 si臋 w klasztorze pp. Jachimowscy, o艣wiadczaj膮c, 偶e w domu pozosta膰 nie mog膮 d艂u偶ej, bo s膮 zanadto nerwowo wyczerpani. Ks. proboszcz ze Stan贸w (ma艂a wie艣 na po艂udnie od Stalowej Woli przyp. red.) prosi o wino mszalne, gdy偶 inaczej nie m贸g艂by celebrowa膰 (Mszy 艢w.). Po偶yczam 2 flaszki.
Z miasteczka dochodzi wiadomo艣膰, 偶e otwarto sklepy 偶ydowskie i katolickie i Niemcy 艂aduj膮 towary na samochody i wywo偶膮. Reszt臋 pozwalaj膮 bra膰 ludno艣ci, kt贸ra z tego skwapliwie korzysta.
Z okna ujrza艂em pierwszych Niemc贸w, jednego je藕d藕ca i jednego na rowerze. oko艂o 17-tej zaje偶d偶a ci臋偶arowe auto przed klasztor i staje. W klasztorze zjawia si臋 m艂ody oficer i bardzo grzecznie 偶膮da wina. Na o艣wiadczenie 偶e sprzeda艂em polskim oficerom, 偶膮da, aby zaprowadzi膰 do piwnicy, aby m贸g艂 zbada膰 ile zostawili. Po drodze chce widzie膰 bibliotek臋, ale rzuca tylko okiem na ni膮 i idziemy do piwnicy. Nic nie pochowane w kanapie i w piwnicy, wszystko na wierzchu. To te偶 wszystko go zaciekawia i rozpoczyna rekwizycj臋. I tak zabiera 8 l. wina lepszego, nie mszalnego, wiadro puste, garnek smalcu, 8 funt贸w miodu, 12 funt贸w jab艂ek, 8 litr贸w soku i 10 funt贸w marmolady. Po drodze w kanapie posila si臋 pol臋dwic膮, chwal膮c br. Joachima, 偶e dobrze j膮 upiek艂. Zapraszaj膮c o. Gwardiana do Bawarii, sk膮d pochodzi /Strasburg/ i bardzo grzecznie przepraszaj膮c za zabranie tylu prowiant贸w, odchodzi. Na uwag臋 偶e susza dokucza, o艣wiadcza 偶e dla nich dobre, bo gdyby nie by艂o pogody, by tu jeszcze nie byli. M贸wi teraz, 偶e Krak贸w wzi臋ty, przechodz膮c ko艂o obraz贸w na korytarzu. Przy samochodzie najformalniej wystawia kwit rekwiracyjny, nie podaje jednak ich.
Na Noc 艣ci膮ga jeszcze wi臋cej ludzi do klasztoru, Powiadaj膮, 偶e wycofano si臋 za San, wi臋c spodziewaj膮 si臋 bitwy i dlatego kto mo偶e chroni si臋 mi臋dzy silne mury, kt贸re wielu pami臋ta jeszcze z pierwszej wojny 艣wiatowej.
We wrze艣niu 1939 roku niemieckie wojsko zaj臋艂o Rozwad贸w i Stalow膮 Wol臋 przejmuj膮c strategiczne dla Niemc贸w Zak艂ady Po艂udniowe – Centralnego Okr臋gu Przemys艂owego, gdzie wkr贸tce uruchomili produkcj臋 zbrojeniow膮 dla potrzeb III Rzeszy. Niemiecka okupacja Rozwadowa i Stalowej Woli trwa艂a do sierpnia 1944 roku. Po okupacji niemieckiej przysz艂a kolejna – sowiecka. Ta druga cho膰 nie by艂a tak krwawa trwa艂a 45 lat, do 1989 roku.
MW / MKDAK
Bibliografia: Archiwum Muzeum kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Kronika Klasztoru o. Kapucyn贸w w Rozwadowie.
漏 COPYRIGHT 2016-2023. Wszelkie Prawa zastrze偶one. Kopiowanie tekst贸w, zdj臋膰 lub film贸w bez zgody zabronione!