ks. prałat Józef Skoczyński ps. „Juliusz”

6 marca 1903 – 20 listopada 1967

Nauczyciel tajnego nauczania
Redaktor konspiracyjnego pisma „Szczerbiec”
Kapelan Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW Stalowa Wola)
Kapelan Armii Krajowej Obwodu Nisko-Stalowa Wola

Ks. prałat Józef Skoczyński urodził się 6 Marca 1903 roku w Rymanowie koło Sanoka pod zaborem austro-węgierskim (obecnie woj. podkarpackie). Ukończył gimnazjum w Sanoku. W 1921 roku wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu (woj. podkarpackie) gdzie 29 czerwca 1925 roku przyjął Święcenia kapłańskie z rąk biskupa Anatola Nowaka. W latach 1925-1929 był wikariuszem w Grodzisku, a następnie do 1932 roku wikarym i administratorem parafii w Dobromilu (Kresy Wschodnie). W 1932 roku został katechetą w Jeżowem (woj. podkarpackie) skąd 25 stycznia 1939 roku z polecenia biskupa udał się do Stalowej Woli aby uczyć religii i tworzyć pierwszą placówkę duszpasterską na nowym przyfabrycznym osiedlu powstającym przy Zakładach Południowych – Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP) przy wsi Pławo (obecnie dzielnica Stalowej Woli).

Okupacja niemiecka i konspiracja

Zaledwie kilka miesięcy po przybyciu ks. Skoczyńskiego do Stalowej Woli, niemiecka III Rzesza napadła na Polskę. Wkrótce po kapitulacji Wojska Polskiego Niemcy pojawili się w Stalowej Woli i rozpoczęłą się okupacja osiedla i Zakładów Południowych. Ks. Skoczyński pełnił wówczas funkcję wikariusza pomocniczego przy Parafii M.B. Szkaplerznej w pobliskim Rozwadowie (obecnie dzielnica Stalowej Woli) i mieszkał w Ochronce Sióstr Służebniczek w Pławie. Tam też w 1940 roku ulokowany został konspiracyjny punkt kontaktowy komendy stalowowolskiej Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), z którą ks. Skoczyński związał się od samego początku powstania NOW. W tamtym czasie podjął współpracę z wydziałem propagandy Okręgu NOW i pisał artykuły propagandowe do pisma „Szczerbiec” wydawanego przez NOW i później NSZ. Od początku okupacji był także nauczycielem tajnych komplet dla licealistów i gimnazjalistów. Po częściowym scaleniu stalowowolskiej NOW z Armią Krajową został także kapelanem Obwodu Nisko-Stalowa Wola Armii Krajowej. W czasie okupacji ks. Skoczyński pomagał wielu osobom jak tylko mógł. Uratował On życie wielu mieszkańcom interweniując skutecznie w ich obronie u władz niemieckich.

Wynegocjował u Niemców kościół

W czasie wojny, dzięki swoim zdolnościom i umiejętności komunikacji z okupacyjnymi władzami niemieckimi ks. Skoczyński zdołał wynegocjować przeniesienie do Stalowej Woli drewnianego kościółka wybudowanego w 1802 roku we wsi Stany. Uratowany przez ks. Skoczyńskiego kościółek Niemcy przeznaczyli do rozbiórki, ponieważ znajdował się na terenie, na którym Niemcy budowali poligon. To był prawdopodobnie jedyny taki przypadek w okupowanej Polsce gdzie Niemcy pozwolili rozebrać, przenieść i na nowo odbudować kościół. Ks. Skoczyński nie tylko zdołał uratować zabytkowy kościółek, ale także załatwił z Niemcami transport kościoła w nowe miejsce. W czasie gdy Niemcy zabijali księży, palili i niszczyli kościoły był to wręcz niesłychany wyczyn.

Niemiecki terror w dzień poświęcenia

Uroczyste poświęcenie drewnianego kościoła pod wezwaniem św. Floriana w Stalowej Woli odbyło się 12 grudnia 1943 roku. Mimo iż Niemcy pozwolili na przeniesienie kościoła, tego dnia nie ominęli pokazać polskiej ludności kto jest ich władcą. W dzień gdy odbywała się uroczysta pierwsza Msza Święta i poświęcenie kościoła, niedaleko pod stalowowolską Elektrownią niemiecki pluton egzekucyjny dokonał egzekucji 10 żołnierzy stalowowolskiego oddziału dywersyjnego Korpusu Zachodniego (AK), którzy więzieni byli w znajdującej się kilkaset metrów od kościoła siedzibie Gestapo.

Czytaj więcej: 12 grudnia 1943 r. Niemcy rozstrzelali 10 żołnierzy Korpusu Zachodniego Armii Krajowej w Stalowej Woli

Po wojnie z Niemcami

Pod koniec niemieckiej okupacji ks. Skoczyński wraz z kilkoma działaczami konspiracyjnymi zorganizował Komitet Obywatelski, którego zadaniem było bronić Zakłady Południowe i Elektrownię przed zniszczeniem przez wycofujących się Niemców. Po wejściu wojsk sowieckich do Stalowej Woli czuwał nad utrzymaniem porządku publicznego w czasie tworzenia nowej komunistycznej władzy.

Od września 1945 roku do 13 marca 1948 roku pełnił funkcję przewodniczącego Rady Narodowej w Stalowej Woli. Po wojnie przyczynił się do elektryfikacji Pława oraz do uzyskania praw miejskich przez Stalową Wolę. W 1952 roku ks. Skoczyński otrzymał godność szambelana papieskiego. W 1953 roku został wicedziekanem rudnickim, a następnie przez 8 lat pełnił funkcję dziekana.

W 1956 roku po uzyskaniu od komunistów pozwolenia na budowę nowego murowanego kościoła w Stalowej Woli, zorganizował komitet, który szybko zajął się budową nowego kościoła. Budowa szła w szybkim tempie, jednak wkrótce zaniepokojone tempem prac komunistyczne władze wstrzymały budowę na 10 lat. Marzeniem ks. Skoczyńskiego było odprawienie w nowym kościele pierwszej Mszy Świętej. Często mawiał do znajomych: „Ja bym sobie życzył pierwszą Mszę św. odprawić w tym kościele”.

Ks. Skoczyński nie doczekał się jednak skończenia nowej świątyni, na którą wiele lat pracował i o którą walczył z komunistami w ostatnich latach swojego życia. Ks. Józef Skoczyński zmarł schorowany 20 listopada 1967 roku. Pogrzeb jego był wielką manifestacją religijną, na którą przybyło wielu mieszkańców oraz jego bliskich. Pochowany został na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli w miejscu honorowym, obok krzyża w centrum cmentarza.

Po upadku komuny na cześć ks. Skoczyńskiego – wielkiego Patrioty, żołnierza NOW, AK i działacza społecznego, ulicę przy której niegdyś znajdowała się siedziba Gestapo oraz pierwsza plebania nazwano ulicą księdza Józefa Skoczyńskiego.

Cześć Jego Pamięci!

MW / MKDAK

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Maria Rehorowska „Rozwadów nad Sanem i Charzewice w konspiracji antyniemieckiej i antysowieckiej”, www.floriansw.sandomierz.opoka.org.pl.

© 2016-2025 MKDAK. Wszelkie Prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów, zdjęć lub filmów bez zgody zabronione!