1 czerwca 1923 r. urodził się Franciszek Wojtyło ps. „Kruk” – żołnierz AK Ulanów | Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji)

por. Franciszek Wojtyło ps „Kruk”

ur. 1 czerwca 1923 r. – zm. 23 czerwca 2017 r.
Żołnierz placówki AK w Ulanowie – Podobwód Nisko – Stalowa Wola AK

Podporucznik Franciszek Wojtyło ps. „Kruk” urodził się w Ulanowie, 1 czerwca 1923 roku. W święta Wielkanocne 5 kwietnia 1942 r. został zaprzysiężony do placówki Armii Krajowej w Ulanowie, małym miasteczku oddalonym około 20 km na południowy-wschód od Stalowej Woli. Ulanowska placówka AK w czasie okupacji była podobwodem i należała do Obwodu Nisko – Stalowa Wola AK. Dzień zaprzysiężenia Franciszek Wojtyło opisał w swoich wspomnieniach pt. „”Moja przynależność do Armii Krajowej” w następujący sposób:

„W święta Wielkanocne 5.04.1942 roku, w domu Kumików, ja oraz Tadeusz Kumik i Włodzimierz Jaroszyński zostaliśmy zaprzysiężeni przez por. Bogusława Męcińskiego ps. „Władka” do ZWZ-AK. Przysięga odbyła się w domu kolegi Tadeusza Kumika. Przysięgę i nastrój, jaki panował pamiętam do dziś. Na stole stała pasyjka, por. „Władka” wziął krzyż do ręki, a my stojąc podnieśliśmy dwa palce w górę i powtarzaliśmy za nim słowa przysięgi. Po przysiędze dał nam krzyż do ucałowania i z każdym z nas się ucałował…. Po dokonaniu przysięgi, każdy z nas obrał sobie pseudonim, ja przyjąłem „Kruk”. Odtąd już oficjalnie byłem żołnierzem AK, placówki Ulanów, której dowódcą był Kazimierz Blajer…”
– Franciszek Wojtyło ps. „Kruk”

Akcje z Armią Krajową

Jako żołnierz AK, Franciszek Wojtyło ps. „Kruk” uczestniczył w licznych akcjach i działaniach AK. W marcu 1944 r. brał udział w nieudanej akcji o kryptonimie „31”, która miała na celu uwolnienie uwięzionego w stalowowolskim Gestapo Komendanta Obwodu Nisko – Stalowa Wola Kazimierza Pilata ps. „Zaremba”. Uczestniczył również w akcji schwytania i przetransportowania do zasańskiego oddziału partyzanckiego „Ojca Jana” Franciszka Przysiężniaka, groźnego niemieckiego gestapowca Nowaka – volksdeutscha, który znany był ze znęcania się nad polską i żydowską ludnością Stalowej Woli. W ulanowskiej AK walczył do jej rozwiązania.

Akcja „31” – próba odbicia Komendanta Kazimierza Pilata pd. „Zaremba” tutaj…

Nowa sowiecka okupacja i prześladowanie

W 1946 r. ożenił się i wkrótce urodziła się jego pierwsza córka. Po zajęciu przez Sowietów terenów Podkarpacia, został aresztowany i wcielony do Ludowego Wojska Polskiego (LWP) gdzie przez 18 miesięcy walczył z ukraińskimi oddziałami UPA. Do Ulanowa powrócił w 1947 r. gdzie zaczęły się prześladowania Urzędu Bezpieczeństwa (UB) za przynależność do AK, z tego powodu kilkakrotnie z żoną i małą córeczką zmieniali miejsce zamieszkania.

Spokój w Stalowej Woli

Franciszek Wojtyło ps. „Kruk“ – grudzień 2016 r. (fot. Fundacja KEDYW)

W 1949 r. przeprowadzili się do Stalowej Woli, tutaj jak wspominał Franciszek, skończyła się jego „gehenna”. W Stalowej Woli koledzy z konspiracji załatwili mu pracę, a prześladowania komunistów ustały i życie powoli zaczęło być normalne. W Stalowej Woli urodziły się jeszcze dwie córki i rodzina na dobre pozostała już w Stalowej Woli, gdzie mieszkają do dziś.

Franciszek Wojtyło był wieloletnim członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło Obwodu Nisko – Stalowa Wola, w którym pełnił funkcję kronikarza. Franciszek Wojtyło przez prowadzenie 26 lat kroniki ŚZŻAK, udokumentował i uwiecznił wiele wydarzeń nie tylko z historii ŚZŻAK, ale i historycznych działań AK na terenie Podkarpacia. Franciszek Wojtyło jest także autorem w.w. wspomnień pt. „Moja przynależność do Armii Krajowej”.

Odznaczenia

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Armii Krajowej oraz Krzyżem Partyzanckim. W 1979 r. został uhonorowany przez ówczesne władze Miasta Stalowej Woli orderem i tytułem „Zasłużony Dla Miasta Stalowa Wola”.

5 kwietnia 2017 r. w 75. rocznicę zaprzysiężenia do Armii Krajowej został uhonorowany przez Prezydenta Miasta Stalowej Woli Lucjusza Nadbrzeżnego i Przewodniczącego Rady Miejskiej Stanisława Sobieraja specjalnym odznaczeniem za jego zasługi dla AK i dla Miasta Stalowej Woli, którego był wieloletnim mieszkańcem.

Porucznik Franciszek Wojtyło zmarł 23 czerwca 2017 r. w Stalowej Woli w wieku 94 lat. Ceremonia pogrzebowa odbyła się 26 czerwca 2017 r. w kościele Trójcy Przenajświętszej w Stalowej Woli. Spoczywa na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli.

Cześć jego Pamięci!

MW/Fundacja KEDYW
Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Franciszek Wojtyło.

Pierwsze w Polsce Muzeum Kedywu – elitarnego pionu dywersyjnego Armii Krajowej powstaje w czynie społecznym z inicjatywy Fundacji KEDYW. Nasza działalność opiera się na wolontariacie i darowiznach ludzi dobrej woli. Bez twojego wsparcia nie osiągniemy celu! WESPRZYJ NAS!

Konto bankowe: SANBank Nadsański Bank Spółdzielczy
Nr konta: 05 9430 0006 0046 7597 2000 0001
KOD SWIFT: POLUPLPR
Lub bezpiecznie kartą płatniczą przez system płatności PayPal