Jutro obchodzimy 73. rocznic臋 likwidacji rozwadowskiego Kedywu obwodu Nisko – Stalowa Wola przez niemieckie Gestapo. Zapraszamy do uczestnictwa w uroczysto艣ciach upami臋tniaj膮cych stalowowolskich Bohater贸w Armii Krajowej, kt贸rzy zgin臋li tego dnia walcz膮c z niemieckim okupantem. Poni偶ej program uroczysto艣ci oraz kr贸tkie przypomnienie wydarze艅 z 18 maja 1944 r.
Program obchod贸w:
16:30 鈥 Sk艂adanie kwiat贸w na grobach poleg艂ych pod Mauzoleum na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli.
18:00 鈥 Msza 艣w. w intencji poleg艂ych Bohater贸w rozwadowskiego Kedywu Obwodu 鈥濶iwa鈥, ko艣ci贸艂 M.B. Szkaplerznej w Rozwadowie. Msz臋 艣w. poprowadzi i wyg艂osi homili臋 Jego Ekscelencja Ksi膮dz Biskup Edward Frankowski.
19:00 鈥 Przemarsz z ko艣cio艂a pod tablic臋 pami膮tkow膮 Kedywu na historycznej 鈥濭贸rce鈥, gdzie zostan膮 z艂o偶one wie艅ce.
19:30 鈥 Zwiedzanie wystawy tymczasowej w pomieszczeniach historycznej 鈥濭贸rki鈥
18 maja 1944 r. – Likwidacja Kedywu
Historyczna „G贸rka” siedziba powstaj膮cego Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej w Stalowej Woli – Rozwadowie (fot. Muzeum Reginalne w St. W.)
18 maja 1944 roku na „G贸rce” zjawi艂o si臋 dw贸ch gestapowc贸w i poszukiwali Leszka Kami艅skiego cz艂onka Kedywu. Drzwi otworzy艂a im mieszkaj膮ca na parterze Janina Kalarus i o艣wiadczy艂a, 偶e taki tutaj nie mieszka, o艣wiadczy艂a im r贸wnie偶, 偶e tutaj mieszka jedynie Czes艂aw Kami艅ski. Oczywi艣cie chodzi艂o o Czes艂awa, kt贸ry w艣r贸d koleg贸w z konspiracji by艂 znany jako Leszek. Zdezorientowani Niemcy poszli prawdopodobnie na dworzec kolejowy by zatelefonowa膰 i zweryfikowa膰 kogo szukaj膮. W mi臋dzy czasie Janina Kalarus zaalarmowa艂a o tym co si臋 dzieje mieszkanki G贸rki – Zofi臋 i Krystyn臋 Skowron – siostry i 艂膮czniczki Kedywu. Zofia Skowron Natychmiast pobieg艂a do domu dow贸dcy rozwadowskiej plac贸wki o krypt. „Wilcze 艁yko” na rozwadowski rynek by Go zawiadomi膰 „o wpadce” G贸rki. Jej siostra Krystyna natychmiast uda艂a si臋 na poddasze do lokalu Kedywu by zaalarmowa膰 przebywaj膮cych tam 偶o艂nierzy o wizycie gestapowc贸w. Wszyscy natychmiast zacz臋li si臋 ubiera膰 i chowa膰 na strychu kompromituj膮ce rzeczy. Na ucieczk臋 niestety ju偶 nie by艂o czasu bo gestapowcy wr贸cili i b臋d膮c ju偶 bardziej pewni od razu udali si臋 na strych kamienicy. Chwil臋 potem na strychu rozp臋ta艂a si臋 strzelanina mi臋dzy 偶o艂nierzami Kedywu i gestapowcami. Ostrzeliwani gestapowcy zacz臋li zbiega膰 schodami w d贸艂, a za nimi konspiranci, kt贸rzy przedostali si臋 przez balkon do kina. Trzem 偶o艂nierzom – Czes艂awowi Kami艅skiemu ps. „G艂az”, Stanis艂awowi Korfelowi ps. „Korski” i Zygmuntowi Kajzerowi ps. „Ma艂y” uda艂o si臋 wyskoczy膰 przez okno kina i bezpiecznie zbiec do Charzewic, gdzie si臋 ukryli. Dow贸dca Kedywu – Oficer Dywersji Stanis艂aw Be艂偶y艅ski ps. „Kret” postanowi艂 ucieka膰 przez stacj臋 PKP mieszcz膮c膮 si臋 naprzeciw G贸rki. Niestety b臋d膮c ju偶 po drugiej stronie stacji, dopad艂y Go niemieckie kule z czekaj膮cego na stacji transportu niemieckich 偶o艂nierzy, Stanis艂aw Be艂偶y艅ski zosta艂 zabity.
Pi膮ty 偶o艂nierz z grupy znajduj膮cej si臋 na G贸rce tego dnia Stanis艂aw Szumielewicz ps. „Kryspin”, nie wydosta艂 si臋 z sali kinowej. W聽 kinie dopad艂o go wojsko niemieckie i zosta艂 tam 艣miertelnie raniony granatem. Niemcy kazali Szumielewicza wyci膮gn膮膰 z kina i kazali zawo艂a膰 do niego lekarza by go ratowa艂, na pewno chcieli od niego uzyska膰 jeszcze informacji o ludziach AK. Do rannego Szumielewicza przyby艂 dr Hieronim Kraso艅 – r贸wnie偶 cz艂onek AK. Dr Kraso艅 widz膮c, 偶e jest w stanie agonalnym postanowi艂 da膰 Szumielewiczowi du偶膮 dawk臋 morfiny, by u艣mierzy膰 jego b贸l i by uniemo偶liwi膰 zeznania. Gdy Szumielewicz ju偶 nie m贸g艂 m贸wi膰 Gestapo za艂adowa艂o go do samochodu i udali si臋 w kierunku Stalowej Woli. Niemcy prawdopodobnie zabili Szumielewicza, cia艂o jego nigdy nie zosta艂o odnalezione.
Stanis艂aw Be艂偶y艅ski zosta艂 po kilku dniach pochowany na rozwadowskim cmentarzu. Po wojnie zosta艂 ekshumowany i przeniesiony do Mauzoleum na Cmentarz Komunalny w Stalowej Woli, gdzie spoczywa do dzi艣 w艣r贸d stalowowolskich Bohater贸w AK.
18 maja 1944 r. Kedyw Armii Krajowej Obwodu Nisko – Stalowa Wola na tzw. „G贸rce” przesta艂 istnie膰.
Wcze艣niej w maju 1944 r. zosta艂 aresztowany 偶o艂nierz AK Zbigniew Gogojewicz ps. „Ostoja”. Wed艂ug historyk贸w, „Ostoja” podpisa艂 list臋 konfident贸w by uratowa膰 swoje 偶ycie, to on prawdopodobnie zdradzi艂 Niemcom naziwisko Kami艅skiego.
MW
