W nocy z 3 na 4 czerwca 1944 r. partyzanci z polsko-sowieckiego rajdowego „Oddzia艂u Partyzanckiego Brygad im. Stalina”聽dowodzonego przez Miko艂aja Kunickiego ps. „Mucha” wspierani przez polskich partyzant贸w z oddzia艂u Jana Or艂a „Kmicica” podminowali i wysadzili nastawni臋 kolejow膮 oraz cz臋艣ciowo uszkodzili wie偶臋 ci艣nie艅 znajduj膮c膮 si臋 w贸wczas na rozwadowskiej stacji.
W maju 1944 r. na Zasaniu pojawi艂 si臋 polsko-sowiecki oddzia艂 rajdowy im. „Stalina”, kt贸rego zadaniem by艂o niszczy膰 infrastruktur臋 dr贸g, most贸w, linii kolejowych oraz innych element贸w s艂u偶膮cych niemieckiemu wrogowi, przygotowuj膮c w ten spos贸b teren do wej艣cia sowieckiej Armii Czerwonej. Po przedostaniu si臋 oddzia艂u na Zasanie szybko nawi膮zali kontakty z polsk膮 partyzantk膮 i przyst膮pili do wykonywania zleconych im przez Moskw臋 zada艅. Jedna z takich akcji mia艂a miejsce na terenie stacji kolejowej w Stalowej Woli – Rozwadowie.
W kronice rozwadowskiego klasztoru ojc贸w Kapucyn贸w 4 czerwca kronikarz zanotowa艂 nast臋puj膮cy wpis:
Uszkodzona wie偶a ci艣nie艅 na rozwadowskiej stacji kolejowej. (fot. Janusz Paluch)
W nocy by艂a zn贸w gdzie艣 w pobli偶u silna detonacja, w ci膮gu dnia m贸wi膮, 偶e na Przetokowym dworcu miano wysadzi膰 budynek /nastawni臋/ oraz wie偶臋 ci艣nie艅. O. Leszek wr贸ci艂 z Lipy i opowiada, 偶e o 13-tej wylecia艂a lokomotywa, kt贸r膮 mia艂 wraca膰. W og贸le na linii Lublin – Rozwad贸w by艂o w ostatni膮 dob臋 4 takie wypadki.
Silne detonacje i wybuchy na torach kolejowych od Stalowej Woli do Rozwadowa notowali w swojej kronice codziennie ju偶 od 30 maja ojcowie Kapucyni, jeszcze przed akcj膮 na stacji w Rozwadowie. Kto je podk艂ada艂 trudno powiedzie膰. Z zapisk贸w historyk贸w wynika, 偶e polsko-sowiecki oddzia艂 „Stalina”聽wyruszy艂 z Zasania dopiero 1 lub 2 czerwca, by膰 mo偶e wcze艣niejsze detonacje by艂y efektem dzia艂a艅 stalowowolskiej i rozwadowskiej AK.
W akcji na rozwadowskiej stacji, w roli przewodnik贸w, brali udzia艂 polscy partyzanci z oddzia艂u Jana Or艂a – Wysockiego „Kmicica” – Antoni Musialik ps. „Piorun” oraz Roman Adamczyk ps. „Zawada” (偶o艂nierz oddzia艂u Jana Or艂a „Kmicica” i Kedywu Obwodu Nisko – Stalowa Wola). W nagrod臋 po udanej akcji polscy partyzanci otrzymali od Kunickiego pistolety maszynowe.
Kim by艂 Miko艂aj Kunicki?
Miko艂aj Kunicki ps. „Mucha”聽urodzi艂 si臋 18 listopada 1914 r. w Guberni Che艂mskiej, by艂聽dow贸dca polsko-sowieckiego rajdowego (sabota偶owo-dywersyjnego) „Oddzia艂u Partyzanckiego Brygad im. Stalina” oraz Kapitanem Armii Radzieckiej.聽Oddzia艂 „Stalina” sk艂ada艂 si臋 g艂贸wnie z wo艂y艅skich Polak贸w podporz膮dkowanych radzieckiemu dow贸dztwu, liczy艂 ok. 200 偶o艂nierzy.
W 1939 r.聽by艂 uczestnikiem kampanii wrze艣niowej, walczy艂 w obronie Warszawy. W 1939 r.聽uciek艂 z niewoli niemieckiej i powr贸ci艂 do rodzinnego domu. Do 1941 r. przebywa艂 u swojej matki w Horodcu k. Kobrynia (w maj膮tku Marii Rodziewicz贸wny).
W 1942 r. rozpocz膮艂 s艂u偶b臋 w 104 batalionie niemieckiej Schutzpolizei w Kobryniu. Od marca do listopada 1942 r. by艂 na przeszkoleniu w niemieckiej szkole wojskowej w Kobryniu (dywersja 鈥 sabota偶). Szko艂臋 uko艅czy艂 w stopniu feldwebla (sier偶anta). Od stycznia 1943 r. dow贸dca kompanii w 104. batalionie niemieckiego Schutzmannschaft (Schutzmannschaftsbataillon 104), kt贸ra likwidowa艂a m.in. oddzia艂y UPA w okolicach Wysocka. Po ataku boj贸wek ukrai艅skich na polskie wioski a nast臋pnie odmowie niemieckiego dow贸dztwa wzi臋cia odwetu na Ukrai艅cach, on i jego kompania (150 偶o艂nierzy) zdezerterowali.
W marcu 1943 r. nawi膮za艂 kontakt z partyzantk膮 radzieck膮 i zdezerterowa艂 z grup膮 偶o艂nierzy, zabijaj膮c niemieck膮 kadr臋 dow贸dcz膮. Nast臋pnie po艂膮czy艂 si臋 z grup膮 gen. Wasilija Begmy. 3 sierpnia 1943 r. obj膮艂 dow贸dztwo oddzia艂u „Zjednoczonych Polskich Partyzant贸w im. Tadeusza Ko艣ciuszki” na Wo艂yniu podporz膮dkowanego G艂贸wnemu Sztabowi w Moskwie oraz genera艂owi Begmie. Do wiosny 1944 r. bra艂 udzia艂 w walkach z wojskami niemieckimi i oddzia艂ami UPA na Wo艂yniu w tr贸jk膮cie Kamie艅 Koszyrski鈥揝arny鈥揇ubnick.聽W聽miejscowo艣ci Sarny dzia艂a艂y w tym czasie oddzia艂y 27 Wo艂y艅skiej Dywizji AK.
W maju 1944 r. oddzia艂 Kunickiego przedosta艂 si臋 w rejon Las贸w Janowskich gdzie od razu nawi膮za艂 kontakt z oddzia艂em „Ojca Jana” Franciszka Przysi臋偶niaka. 5 czerwca 1944 r. Kunicki pom贸g艂 zorganizowa膰 wylot sowieckim samolotem dla pi臋ciu angielskich lotnik贸w samolotu Halifax JP224 „Rita”, kt贸ry rozbi艂 si臋 w okolicy wsi Tarnog贸ra w gminie Nowa Sarzyna podczas lotu zrzutowego dla AK.
Przeczytaj o losach zalogi Halifax JP224 „Rita” tutaj…
14 czerwca 1944 r. oddzia艂 Kunickiego walczy艂 w najwi臋kszej bitwe partyzanckiej w okupowanej Polsce, w bitwie na tzw. Porytowym Wzg贸rzu w Lasach Janowskich razem z oddzia艂em NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysi臋偶niaka oraz oddzia艂em „Kmicica” Jana Or艂a-Wysockiego m.in.
W lipcu 1944 Kunicki po艂膮czy艂 sw贸j oddzia艂 pod Otrytem w Bieszczadach z oddzia艂em polskiej samoobrony J贸zefa Paw艂usiewicza. Wsp贸艂dzia艂a艂 w tym czasie r贸wnie偶 z oddzia艂em partyzant贸w radzieckich pod dow贸dztwem Leonida Berensteina. Pod Krywem (g贸ra Sto艂y) na Po艂oninie Wetli艅skiej jego partyzanci odbierali lotnicze zrzuty zaopatrzenia. Oddzia艂 Kunickiego toczy艂 liczne walki z mniejszymi oddzia艂ami niemieckimi, policj膮 ukrai艅sk膮, a nast臋pnie z UPA. Jego konni zwiadowcy rozlepiali po bieszczadzkich wsiach ostrze偶enia skierowane do upowc贸w przed podejmowaniem pr贸b pogrom贸w na ludno艣ci polskiej. W Polanie partyzanci Kunickiego spalili m.in. kopalni臋 ropy i rozbili batalion policji ukrai艅skiej.
W sierpniu 1944 w rejonie Chryszczatej Kunicki i jego oddzia艂 walczy艂 ze szturmuj膮cymi plutonami niemieckich 168 i 254 Dywizji Piechoty, gdzie Niemcy doznali powa偶nych strat.
29 wrze艣nia 1944 oddzia艂 przeszed艂, po udzieleniu zgody przez dow贸dztwo w Kijowie, na sowieck膮 stron臋 frontu i zosta艂 rozformowany. W Wo艂kowyi nast膮pi艂o rozformowanie 4 kompanii Paw艂usiewicza.
W 1946 Kunicki wyst臋powa艂 jako 艣wiadek obrony Franciszka Przysi臋偶niaka, za co zosta艂 aresztowany. W 1988 r. by艂 konsultantem wojskowym polsko-radzieckiego filmu „Przeprawa”.
Pozostawi艂 m.in. listy os贸b pomordowanych przez ukrai艅skich nacjonalist贸w na Wo艂yniu, opisy tworzenia oddzia艂贸w samoobrony przed UPA na Wo艂yniu, listy wsp贸艂pracy polskiej partyzantki z radzieck膮 przeciwko UPA w lipcu 1943, walk z UPA w Bieszczadach oraz relacje dotycz膮ce dzia艂a艅 polskiej partyzantki na terenie powiatu Lesko.
Jako emerytowany porucznik w okresie PRL zamieszkiwa艂 w Zamo艣ciu. Zmar艂 5 lipca 2001 r.
MW – Fundacja KEDYW
Bibliografia: Kronika Klasztoru o. Kapucyn贸w w Rozwadowie, Donizy Garbacz „Brunatne Lata”, Stanis艂aw Puchalski „Partyzanci Ojca Jana”, wikipedia.org