ppor. Bolesław Maślach ps. „Ryś”

9 września 1925 – 28 grudnia 2013

Żołnierz Armii Krajowej (Obwód Nisko-Stalowa Wola)
Żołnierz partyzanckiego oddziału NZW „Tarzana” Tadeusza Gajdy

Podporucznik Bolesław Maślach urodził się 5 września 1925 roku w Wygodzie w dawnym województwie stanisławowskim na Kresach Wschodnich. Był synem Stanisława i Marii z Wolaków. W 1937 roku rodzina Maślachów przeprowadziła się do województwa lwowskiego do Pysznicy (obecnie woj. podkarpackie) skąd pochodził jego ojciec. W pobliskim Nisku Bolesław ukończył szkołę powszechną.

Niemiecka okupacja

W 1940 roku, w czasie niemieckiej okupacji rodzina Maślachów przeprowadziła się kolejny raz do mieszczącej się po drugiej stronie rzeki San Stalowej Woli. Tam młody Bolesław wkrótce podjął naukę w gimnazjum. Niestety wybuch wojny przerwał naukę Bolesławowi w gimnazjum, ale wkrótce został przyjęty do przyzakładowej szkoły szkolącej przyszłych pracowników dla niemieckich zakładów zbrojeniowych „Stahlwerke Braunschweig – Werke Stalowa Wola” (okupowanych Zakładów Południowych – COP). W marcu 1943 roku po ukończeniu zakładowej szkoły Bolesław zatrudniony został na stanowisku ślusarza jako pełnoetatowy pracownik Zakładów.

Konspiracja antyniemiecka

Podczas pracy w okupowanych Zakładach Południowych Bolesław Maślach nawiązał kontakty z antyniemiecką konspiracją. W po ukończeniu 18 lat, w 1943 roku został przyjęty w szeregi stalowowolskiej Armii Krajowej. W AK Bolesław służył do maja 1944 roku, czyli do wykrycia przez Niemców tajnej bazy Kedywu AK w Rozwadowie. Od tej pory musiał się ukrywać.

Siłowo wcielony do LWP

We wrześniu 1944 roku Bolesław Maślach otrzymał rozkaz stawienia się do nowo formowanego przez Sowietów i polskich komunistów ludowego Wojska Polskiego. Po wcieleniu do LWP przeszedł kurs oficerski. Wkrótce jednak za „proakowskie poglądy” został karnie przeniesieniony do kompani wartowniczej do Nowin koło Tomaszowa Lubelskiego (woj. lubelskie). Tam w kwietniu 1945 roku postanowił zdezerterować z LWP.

Konspiracja antykomunistyczna

Po dezercji z LWP Bolesław Maślach powrócił do domu w Stalowej Woli gdzie wkrótce wstąpił w szeregi bazującego koło Stalowej Woli nowo powstałego antykomunistycznego partyzanckiego oddziału Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (NZW) dowodzonego przez Tadeusza Gajdę ps. „Tarzan”. W oddziale „Tarzana” Bolesław walczył do momentu rozbicia przez Sowietów i polskich komunistów oddziału. 11 lipca 1945 roku sowiecka NKWD wspierana przez batalion 3 dywizji LWP dowodzony przez sowieckiego generała Stanisława Zajkowskiego rozbili oddział NZW „Tarzana” kilkanaście kilometrów na północ od Stalowej Woli w gajówce Lipowiec. po nierównej walce aresztowanych został 30 partyzantów oddziału „Tarzana” w tym Bolesław Maślach. Na drugi dzień komuniści rozstrzelali w publicznej egzekucji 3 najstarszych stopniem partyzantów „Tarzana” na rynku w Janowie Lubelskim (woj. lubelskie), a resztę aresztowanych wraz Bolesławem wywieźli do więzienia na Zamku w Lublinie. Więcej o akcji na oddział przeczytasz TUTAJ.

Wyrok komunistów

Bolesław Maślach skazany został na 8 lat więzienia przez Wojskowy Sąd Okręgowy w Lublinie za przynależność do AK i za dezercję z LWP. Po niedługim czasie dzięki amnestii został zwolniony z aresztu. Po wyjściu na wolność powrócił do Stalowej Woli i do pracy w dawnych Zakładach Południowych, tym razem przemianowanych przez komunistów na Hutę Stalowa Wola. W tym samym czasie wznowił naukę w wieczorowym liceum. Niestety w tym czasie pozostawał pod nieustanną inwigilacją komunistycznych służb. W obawie przed powtórnym aresztowaniem wyjechał niebawem do Wrocławia, gdzie przez kilka miesięcy pracował w Polskich Zakładach Lotniczych w Psim Polu. Znów w obawie przed aresztowaniem przez Urząd Bezpieczeństwa (UB) zwolnił się i wyjechał na zachód. Tam znalazł zatrudnienie w Złotoryjskich Kamieniołomach Drogowych w Nowym Kościele (woj. dolnośląskie) i pracował do 1952 roku awansując w tym czasie na kierownika technicznego zakładu.

Powrót do Stalowej Woli

W 1952 roku Bolesław Maślach powrócił kolejny raz do Stalowej Woli i kolejny raz otrzymał pracę w Hucie Stalowa Wola. Po powrocie postanowił się dokształcić i ukończył zaocznie technikum mechaniczno-elektryczne. W HSW pracował później jako technolog i awansował na stanowisko kierownika sekcji technologicznej w zakładzie mechanicznych. Na wcześniejszą emeryturę przeszedł w październiku 1981 roku w wieku 56 lat.

Działalność kombatancka

Od samego początku powstania koła Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Stalowej Woli był jego aktywnym działaczem. W 1994 roku został prezesem koła. Funkcję tę sprawował przez 19 lat, aż do śmierci w 2013 roku.

Odznaczenia

Za służbę w AK Bolesław Maślach odznaczony był Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski, Krzyżem Wolności i Niepodległości oraz Krzyżem Wolności i Niepodległości z Mieczem. Ostatnie dwa zostały nadane 1 września 1989 roku Dekretem Prezydenta RP Ryszarda Kaczorowskiego wraz z Honorowym Stopniem Oficerskim Podporucznika Polskich Sił Zbrojnych.

Bolesław Maślach był żonaty ze Stefanią, z którą miał córkę i syna Andrzeja. Zmarł w Stalowej Woli 28 grudnia 2013 roku w wieku 88 lat. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 31 grudnia 2013 roku w kościele pw. Trójcy Przenajświętszej w Stalowej Woli. Spoczywa na Cmentarzu Komunalnym w Stalowej Woli.

Cześć Jego Pamięci!

MW / MKDAK

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji), Skarbimir Socha „Czerwona Śmierć”, Tarnobrzeskie Zeszyty Historyczne nr 13, Wspomnienia Bolesława Maślacha.

© 2016-2025 MKDAK. Wszelkie Prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów, zdjęć lub filmów bez zgody zabronione!