Józef Ciołkosz ps. „Konar”, „Czad”

27 października 1903 – 21 luty 1974

Żołnierz Wojska Polskiego II RP
Żołnierz Związku Walki Zbrojnej (ZWZ placówka „Wilcze Łyko” Rozwadów)
Dowódca plutonu „Az-A” Armii Krajowej ( AK placówka „Wilcze Łyko”, „152” Rozwadów)
Żołnierz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (WiN Nisko)

Józef Ciołkosz urodził się 27 października 1903 roku w Rozwadowie pod zaborem austro-węgierskim (obecnie dzielnica Stalowej Woli, woj. podkarpackie). Był synem Ludwika i Marii d. Kozdronkiewicz. Miał cztery siostry i jednego brata. Z zawodu był malarzem.

W wieku 16 lat wstąpił na ochotnika do Wojska Polskiego, bo chciał walczyć w wojnie polsko-bolszewickiej. Został żołnierzem 238 pułku piechoty Wojska Polskiego II RP. Walczył w obronie Lwowa i uczestniczył w wyprawie Józefa Piłsudskiego na Kijów.

Po powrocie z wojny polsko-bolszewickiej został współwłaścicielem firmy malarsko-lakierniczej „Ludwik Ciołkosz i Syn”, którą prowadził z ojcem w rodzinnym Rozwadowie. W wolnym czasie był aktywnym członkiem rozwadowskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W 1932 roku ożenił się z Apolonią Tarczyńską, z którą miał trzech synów: Wacława, Kazimierza i Grzegorza oraz córkę Zuzannę.

W maju 1939 roku startował w wyborach samorządowych z ramienia Chrześcijańskiego Komitetu Wyborczego, ubiegając się o mandat radnego Rady Miejskiej miasta Rozwadowa. Niestety wybuch wojny pokrzyżował jego polityczne plany.

Konspiracja antyniemiecka

W 1941 roku Józef wstąpił do Związku Walki Zbrojnej w rodzinnym Rozwadowie i przyjął pseudonim „Konar”. Był żołnierzem placówki „Wilcze Łyko”, która po powołaniu Armii Krajowej otrzymała dodatkowy kryptonim „152”. W służbie w ZWZ-AK pełnił obowiązki dowódcy plutonu „Az-A” obejmującego Rozwadów. Wówczas komendantem placówki był jego szwagier Józef Wachsman-Kruczkiewicz ps. „Wolski”, a funkcję łączniczka placówki wykonywała jego siostra Helena Ciołkosz-Kruczkiewicz ps. „Wrzos”, „Wolska”.

Józef Ciołkosz mieszkał wówczas na Rynku w Rozwadowie pod dawnym nr 49. W czasie okupacji jego mieszkanie stało się jednym z dwóch punktów magazynowych rozwadowskiej Armii Krajowej, w których przetrzymywana była broń dla placówki.

W maju 1944 roku zagrożony dekonspiracją i aresztowaniem po wykryciu przez Niemców tajnej bazy Kedywu AK na strychu dawnego kina (obecnie powstające Muzeum Kedywu), Józef opuścił wraz ze szwagrem Józefem Wachman-Kruczkiewiczem Rozwadów i ukrywali się na południowym Podkarpaciu, gdzie podjęli pracę jako malarze mostów. Po wojnie z Niemcami powrócił do Rozwadowa do żony i małych dzieci.

Konspiracja antykomunistyczna i aresztowanie

W 1945 roku po rozwiązaniu AK, Józef pozostał w konspiracji i dołączył do antykomunistycznego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (WiN). Wówczas zmienił pseudonim na „Czad”.

Aresztowanie i więzienie

22 grudnia 1947 roku Józef Ciołkosz został zdekonspirowany i aresztowany przez funkcjonariuszy Urząd Bezpieczeństwa (UB) z zarzutem przynależności do antykomunistycznej WiN. Wówczas osadzony został na Zamku w Rzeszowie (przedwojenny Zamek Lubomirskich). Po przejściu śledztwa, skazany został 8 czerwca 1948 roku przez Wojskowy Sąd Rejonowy (WSR) w Rzeszowie na 8 lat więzienia. Wyrok WSR odsiadywał w Rzeszowie i we Wronkach. W 1951 roku na mocy amnestii, po 4 latach więzienia został zwolniony. Po powrocie z więzienia pozostał pod obserwacją komunistycznych służb.

Józef Ciołkosz zmarł 21 lutego 1974 roku w rodzinnym Rozwadowie w wieku 71 lat. Spoczywa na Cmentarzu Parafialnym w Rozwadowie.

Cześć Jego Pamięci!

MW / MKDAK

Bibliografia: Archiwum Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji),  Relacje córki Zuzanny Karlik, Maria Rehorowska „Rozwadów Nad Sanem i Charzewice w konspiracji antyniemieckiej i antysowieckiej”.

© 2016-2025 MKDAK. Wszelkie Prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów, zdjęć lub filmów bez zgody zabronione!