12 kwietnia 1926 r. urodzi艂a si臋 Krystyna Gaj – 艂膮czniczka rozwadowskiego Kedywu

漏Fundacja KEDYW

Krystyna Gaj ps. „Gra偶yna”, „S艂oni膮tko”

ur. 12 kwietnia 1926 r. – zm. 25 wrze艣nia 2012 r.
艁aczniczka Kedywu AK Obw贸du (Nisko – Stalowa Wola),
sanitariuszka oddz. partyzanckiego Jana Or艂a „Kmicica”

Krystyna Gaj z d. Skowron urodzi艂a si臋 12 kwietnia 1926 roku we wsi Glinnik ko艂o Zgierza. C贸rka Ludwika i Marii z d. Karwowska. W latach 1932 – 1942 uczy艂a si臋 we Lwowie. W czasie niemieckiej okupacji mieszka艂a z matk膮 we Lwowie, a nast臋pnie w聽1943 roku przyjecha艂y do Rozwadowa i zamieszka艂y w tzw. „G贸rce” –聽kamienicy przy ul. Strzeleckiej 24 (dziejszej Stanis艂awa Be艂偶y艅skiego 18), w budynku w kt贸rym na strychu mie艣ci艂 si臋 konspiracyjny lokal Kedywu ni偶a艅sko-stalowowolskiego Obwodu „Niwa”.

Praca konspiracyjna w Kedywie聽

1 wrze艣nia 1943 roku wraz z siostr膮 Zofi膮 zosta艂y zaprzysi臋偶one w Rozwadowie do Kedywu Obwodu „Niwa” Armii Krajowej przez Oficera Dywersji Stanis艂awa Be艂偶y艅skiego ps. „Kret”. Krystyna przyj臋艂a pseudonim „Gra偶yna”, a Zofia „Joanna”. „S艂oni膮tka”, bo tak je nazywali 偶o艂nierze AK, w rozwadowskim Kedywie uczestniczy艂y w dywersji w zakresie dzia艂alno艣ci informacyjnej, kolporta偶u prasy podziemnej i 艂膮czno艣ci na terenie Stalowa Wola – Rozwad贸w – Tarnobrzeg – Mielec oraz w obs艂udze lokalu Kedywu.

W marcu 1944 roku Krystyna Gaj uczestniczy艂a w akcji „31”, kt贸ra mia艂a na celu odbicie Komendanta Obwodu Kazimierz Pilata ps. „Zaremba” ze stalowowolski siedziby Gestapo. Tak wspomina艂a swoj膮 rol臋 w tych wydarzeniach:

„…Zadania przez nas wykonywane polega艂y na zbieraniu wiadomo艣ci o ruchu wojsk niemieckich, kolporta偶u prasy podziemnej, by艂y艣my 艂膮czniczkami na terenie Stalowej Woli, Rozwadowa, Tarnobrzega, Mielca oraz zajmowa艂y艣my si臋 aprowizacj膮 i gotowaniem posi艂k贸w dla mieszka艅c贸w „G贸rki”. Mi臋dzy innymi w czasie zgrupowania oddzia艂贸w maj膮cych na celu odbicie z siedziby gestapo komendanta obw. „San” (przypuszczalny krypt. Obwodu „Niwa” u偶ywany przez 艂膮cznik贸w – przyp. red.) kapitana Pilata w czasie oczekiwania na rozpocz臋cie planowanej akcji, zaopatrywa艂y艣my w 偶ywno艣膰 jeden z oddzia艂贸w zakwaterowany w Rozwadowie w zamkni臋tym magazynie. Pami臋tam jak sz艂am ulic膮 do nich z ca艂膮 ba艅k膮 pe艂n膮 zupy i zastanawia艂am si臋 co odpowiem gdyby przypadkiem jaki艣 偶andarm spyta艂 si臋 mnie po co mi tyle tego i gdzie z tym id臋. Niestety akcja ta jak wiadomo nie dosz艂a do skutku.”

Prac臋 konspiracyjn膮 w rozwadowskim Kedywie Krystyna Gaj zako艅czy艂a 18 maja 1944 roku. Tego dnia niemieckie Gestapo odkry艂o rozwadowski Kedyw na tzw. „G贸rce”. Na pocz膮tku nie byli pewni czy osoba o kt贸r膮 pytali tam rzeczywi艣cie mieszka. Poszli wi臋c prawdopodobnie zatelefonowa膰 z dworca kolejowego by sprawdzi膰. Podczas gdy Niemcy poszli na poblisk膮 stacj臋 PKP sprawdzi膰 dok艂adne dane poszukiwanej przez nich osoby, Krystyna Gaj zaalarmowa艂a przebywaj膮cych w Kedywie 偶o艂nierzy i pomog艂a im przedosta膰 si臋 do sali kinowej, kt贸ra mie艣ci si臋 na parterze „Gorki”, nast臋pnie wraz z siostr膮 Zofi膮 i mam膮 Mari膮 zbieg艂y niezauwa偶one do pobliskich Charzewic. Po wpadce Kedywu wkr贸tce Krystyna wraz siostr膮 Zofi膮 zosta艂y skierowane przez dow贸dztwo AK聽na Zasanie do oddzia艂u partyzanckiego Jana Or艂a 鈥濳micica鈥 o krypt. „OP-33”. W oddziale „Kmicica” Krystyna i siostra Zofia pe艂ni艂y funkcj臋 sanitariuszek.


O wpadce rozwadowskiego Kedywu tutaj…


Porytowe Wzg贸rze

W czerwcu 1944 roku oddzia艂 partyzancki „Kmicica” podporz膮dkowa艂 si臋 zgrupowaniu Boles艂awa Usowa ps. „Konar”, w kt贸ry wszed艂 r贸wnie偶 Zasa艅ski oddzia艂 partyzancki NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysi臋偶niaka o krypt. OP-44. Kilka dni p贸藕niej, wsp贸lnie pod dow贸dztwem „Konara” uczestniczyli w najwi臋kszej bitwie partyzanckiej z Niemcami w okupowanej Polsce na tzw. Porytowym Wzg贸rzu w Lasach Janowskich. W nocy z 14 na 15 czerwca partyzantom uda艂o si臋 przebi膰 przez otaczaj膮cy ich niemiecki pier艣cie艅 i wyszli z okr膮偶enia. Wkr贸tce po bitwach na Porytowym Wzg贸rzu oddzia艂 „Kmicica” zosta艂 rozwi膮zany i Krystyna Gaj powr贸ci艂a wraz z siostr膮 do Rozwadowa.

Po wojnie

W 1945 roku Krystyna Gaj przeprowadzi艂a si臋 do Krakowa i rozpocz臋艂a prac臋 zawodow膮 w Sp贸艂dzielczo艣ci. W Krakowie pozna艂a swojego m臋偶a Jana i tutaj mieszkali do swojej 艣mierci.

18 maja 1984 roku, w 40 rocznic臋 likwidacji przez Gestapo rozwadowskiego Kedywu, Krystyna Gaj przyjecha艂a do Rozwadowa i wraz z Czes艂awem Kami艅skim ps. „G艂az” uroczy艣cie ods艂onili pami膮tkow膮 tablic臋 na rozwadowskiej „G贸rce”, upami臋tniaj膮c膮 tragiczne losy rozwadowskiego Kedywu.

漏Fundacja KEDYW

18 maja 1984 r. ods艂oni臋cie pami膮tkowej tablicy na „G贸rce” przez Krystyn臋 Gaj i Leszka Kami艅skiego. (fot. Walenty Sowa)

Odznaczenia

聽W 1947 roku za uczestnictwo w ruchu oporu zosta艂a odznaczona Medalem Zwyci臋stwa i Wolno艣ci oraz Odznak膮 Grunwaldzk膮.

Krystyna Gaj zmar艂a 25 wrze艣nia 2012 roku w wieku 86 lat. Spoczywa na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

漏Fundacja KEDYW

Gr贸b w kt贸rym spoczywa Krystyna Gaj na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. (fot. Fundacja KEDYW)

Cze艣膰 Jej Pami臋ci!

 

MW

zr贸d艂a: 呕yciorys i wspomnienia Krystyny Gaj.