Nie żyje por. Franciszek Wojtyło ps. „Kruk” – żołnierz Armii Krajowej placówki Ulanów

(fot. Fundacja KEDYW)

Dziś odszedł porucznik Franciszek Wojtyło ps. „Kruk” – żołnierz ulanowskiej placówki Armii Krajowej i wieloletni mieszkaniec Stalowej Woli. Ceremonia pogrzebowa odbędzie się w Stalowej Woli w poniedziałek 26 czerwca 2017r. o godz. 12:00 w Kaplicy Cmentarza Komunalnego w Stalowej Woli przy ul. Ofiar Katynia 59

5 kwietnia br. Pan Franciszek świętował 75. rocznicę zaprzysiężenia do Armii Krajowej, tego dnia Prezydent Miasta Stalowej Woli Lucjusz Nadbereżny wraz z Przewodniczącym Rady Miejskiej Stanisławem Sobierajem uhonorowali Pana Franciszka specjalnym odznaczeniem w podziękowaniu za jego służbę dla Ojczyzny. W ten dzień złożyli również życzenia Panu Franciszkowi Zbigniew Markut prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło Obwodu Nisko – Stalowa Wola oraz Marek Wróblewski prezes Fundacji KEDYW.

por. Franciszek Wojtyło ps. „Kruk”

ur. 1 czerwca 1923 r. – zm. 23 czerwca 2017 r.
Żołnierz Armii Krajowej placówki Ulanów podobwodu Nisko – Stalowa Wola

Franciszek Wojtyło ps. „Kruk” urodził się w Ulanowie 1 czerwca 1923 roku. W święta Wielkanocne 5 kwietnia 1942 roku został zaprzysiężony do placówki Armii Krajowej w Ulanowie, małym miasteczku oddalonym około 20 km na południowy-wschód od Stalowej Woli. Ulanowska placówka AK w czasie okupacji była podobwodem i należała do Obwodu „Niwa” (Nisko – Stalowa Wola). Dzień zaprzysiężenia Pan Franciszek opisał w swoich wspomnieniach pt. „”Moja przynależność do Armii Krajowej” w następujący sposób:

Franciszek Wojtyło ps. „Kruk”
(fot. S. Puchalski)

„W święta Wielkanocne 5.04.1942 roku, w domu Kumików, ja oraz Tadeusz Kumik i Włodzimierz Jaroszyński zostaliśmy zaprzysiężeni przez por. Bogusława Męcińskiego ps. „Władka” do ZWZ-AK. Przysięga odbyła się w domu kolegi Tadeusza Kumika. Przysięgę i nastrój, jaki panował pamiętam do dziś. Na stole stała pasyjka, por. „Władka” wziął krzyż do ręki, a my stojąc podnieśliśmy dwa palce w górę i powtarzaliśmy za nim słowa przysięgi. Po przysiędze dał nam krzyż do ucałowania i z każdym z nas się ucałował…. Po dokonaniu przysięgi, każdy z nas obrał sobie pseudonim, ja przyjąłem „Kruk”. Odtąd już oficjalnie byłem żołnierzem AK, placówki Ulanów, której dowódcą był Kazimierz Blajer…”
– Franciszek Wojtyło ps. „Kruk”

Akcje z Armią Krajową

Jako żołnierz AK Franciszek Wojtyło uczestniczył w licznych akcjach i działaniach AK. Pan Franciszek brał udział w nieudanej akcji o kryptonimie „31”, która miała na celu uwolnienie uwięzionego w stalowowolskim Gestapo Komendanta Obwodu „Niwa” Kazimierza Pilata ps. „Zaremba”. Pan Franciszek uczestniczył również w akcji schwytania i przetransportowania do zasańskiego oddziału partyzanckiego „Ojca Jana” Franciszka Przysiężniaka, groźnego niemieckiego policjanta Nowaka – volksdeutcha który znany był ze znęcania się nad polską i żydowską ludnością Stalowej Woli. W ulanowskiej AK walczył do jej rozwiązania.

---

Akcja „31” – próba odbicia Komendanta Kazimierza Pilata pd. „Zaremba” tutaj…

---

Nowa sowiecka okupacja i prześladowanie

W 1946 roku ożenił się i wkrótce urodziła się jego pierwsza córka. Po zajęciu przez Sowietów terenów Podkarpacia, został aresztowany i wcielony do Ludowego Wojska Polskiego (LWP) gdzie przez 18 miesięcy walczył z ukraińskimi oddziałami UPA. Do Ulanowa powrócił w 1947 roku gdzie był prześladowany przez Urząd Bezpieczeństwa (UB) za przynależność do AK, z tego powodu kilkakrotnie z żoną i małą córeczką zmieniali miejsce zamieszkania.

Spokój w Stalowej Woli

W 1949 roku przeprowadzili się do Stalowej Woli, tutaj jak wspomina Pan Franciszek, skończyła się jego „gehenna”. W Stalowej Woli koledzy z konspiracji załatwili mu pracę, a prześladowania komunistów ustały i życie powoli zaczęło być normalne. W Stalowej Woli urodziły się jeszcze dwie córki i rodzina na dobre pozostała już w Stalowej Woli gdzie mieszkają do dziś.

Franciszek Wojtyło był wieloletnim członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło Obwodu Nisko – Stalowa Wola, w którym pełnił funkcję kronikarza przez 26 lat. Pan Franciszek przez prowadzenie kroniki ŚZŻAK udokumentował i uwiecznił wiele wydarzeń nie tylko z historii ŚZŻAK ale i historycznych działań AK na terenie Podkarpacia. Pan Franciszek jest także autorem w.w. wspomnień pt. „Moja przynależność do Armii Krajowej”.

Odznaczenia

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Armii Krajowej oraz Krzyżem Partyzanckim. W 1979 r. został uhonorowany przez władze Miasta Stalowa Wola orderem i tytułem „Zasłużony Dla Miasta Stalowa Wola”.

Od minionej zimy Pan Franciszek Wojtyło miał kłopoty ze zdrowiem i kilkakrotnie przebywał w szpitalu. Zmarł dzisiaj w Stalowej Woli.

Cześć Jego Pamięci!

MW/Fundacja KEDYW